bedrijfsklimaat • meer verandermetaforen  
Gekooide tijger en de dierentuin
autonomie | iemands inbreng erkennen

‘Het heeft iets van een gekooide…’
Tijger
‘Ja, die gekooide tijger zit er wel in. Die vind ik bij mijzelf voortdurend terug, bijna elke dag. Sinds het verlies van de voetbalrechten is het drijfzand bij Studio Sport. Maar ik zeur niet, ik zeur niet, ik zanik niet, ik zaag geen poten  door. Leidinggeven is een grote kunst, die menigeen niet verstaat. Mijn bazen moeten nu de ruimte krijgen om er goed uit te komen. Ik steun ze, geestelijk dan. Want niemand vraagt me wat, niemand zegt me wat.
Wat vindt u van de rechten van de voetbalrechten?
Ik mag daar niets over zeggen. Ik moet jou nu direct vertellen dat je over de voetbalrechten NOS-directeur Gerard Dielessen moet bellen. Daar houd ik me dus aan. Maar natuurlijk lach ik me daar…
De gekooide tijger.
‘Natuurlijk is het onzin om dat te vragen aan iemand die 32 jaar mede het vaandel van de club heeft gedrag. Die het allemaal heeft gezien.



De gekooide tijger – toch geen prettige positie.
‘Ach. De vraag is: komt de tijger ooit vrij, of laten ze hem langzaam inslapen? Nobody knows.’
Of zakt de hele dierentuin op een gegeven moment in elkaar?
‘Dat zou ik verschrikkelijk vinden voor al die jongens en meisjes die daar werken. Er hoeft maar iemand te komen van een andere omroep die zegt: ik wil ook graag dat schaatsen en dat wielrennen. En dan? En dan?’


Steffie Kouters, ' Ik ben geen lulletje lampekatoen'.' In: Volkskrant Magazine, 5 maart 2005


naar boven

Mannetjesgorilla
houding | rechtdoorzee

Bij de opening van de fotomanifestatie Noorderlicht in september zorgde burgemeester Dales van Leeuwarden voor commotie. Mata hari en Us Mem zijn achterhaalde symbolen van de stad, zei hij. Best leuk, maar niet genoeg om Leeuwarden tot een wereldstad te maken. Het moest eens afgelopen zijn met ‘suffige folklore en stoffige regelmaat’.

De opmerking  schoot veel Leewarders in het verkeerder keelgat. Wat dacht die man uit Amsterdam wel niet? Dales bood zijn excuses aan, maar vroeg zich wèl openlijk af of een Turkse burgemeester die klompen en draaiorgels achterhaald noemde, zich dezelfde woede op de hals gehaald zouden hebben.

Een haantje, een driftkikker, een mannetjesgorilla. Allemaal bijnamen van Geert Dales. Wie onrust veroorzaakt moet het land uit. Opzouten. Harde taal is niet altijd prettig, maar eerlijken direct is hij wel. Rechtdoorzee, dat ligt de Friezen wel.


Frank van Kalshoven,  'Haantje uit de Randstad vaart rechtdoorzee in het Noorden' In: De Volkskrant, 1 maart 2005


naar boven

Een zwerm spreeuwen in de pels
beleidsbeïnvloeders | verzameling eenlingen

Bloggers zijn als een zwerm spreeuwen. Waar hij neerstrijkt verdwijnt het licht. Waar hij opstijgt, is het kaal gevreten. Bloggers vormen een enorme verzameling eenlingen die via een eigen website de wereld bestoken met waarnemingen en opvattingen. Het begon in de VS in 1999, eind vorig jaar telde het land viereneenhalf miljoen van die sites en volgens Hugh Hewitt (www.hughhewitt.com) zal de kolonie aan het eind van het jaar verdubbeld zijn.

Er zijn zwermen over het rechtsbestel, het verantwoorde interieur en over de zwarigheid van het moederschap. Het internet leent zich voor de becommentariëring van alle aspecten van het leven. Maar het meest actief zijn de webloggers die zich bezig houden met de politiek cultuur. Als een schaduw volgen ze de wereld van het nieuws, van dag tot dag, van uur tot uur. Of ze nu links, rechts of in het midden zijn, ze wekken de indruk feller en ook wel frisser te zijn dan de media van de gevestigde journalistiek.


Jan Tromp,  'Webloggers VS zijn de nieuwe luis in de pels’ In: De Volkskrant, 28 februari 2005


naar boven

Bronstige ondernemingen
doelen en werkwijze | de zin van fusies en overnames

Het is bronstijd in het internationale bedrijfsleven. Na bijna vier jaar te hebben stilgestaan komt de fusie- en overnamemachinerie weer goed op gang. Dat heeft zijn voordelen. Het constant veranderende landschap van de markt vraagt om een  al even constante herschikking van eigendom en bestuur. Overnames en fusies kunnen daarbij een goede oplossing zijn.

Maar soms gaat het mis, zo blijkt uit eerdere fusie- en overnamegolven. De meest recente, die van de jaren negentig, heeft flink wat ondoordachte, haastige, ongelukkige of regelrecht rampzalige voorbeelden opgeleverd.

Onderzoek naar de slagingskans van fusies en overnames laat zien dat de resultaten lang niet altijd de moeite waard zijn. De Utrechtse hoogleraar en specialist op dit gebied , H.Schenk, heeft becijferd dat tachtig procent van de krachtenbundelingen in de internationale fusiegolf eind jaren negentig, die een bedrag van 9.000 miljard vertegenwoordigt,  geen waarde heeft gecreëerd. Of het nu in termen van winst was, betere productiviteit of innovatief vermogen. De vernietigingswaarde is enorm.

Toch komt de machinerie nu weer op gang. Aandeelhouders van bronstige ondernemingen zullen beter dan voorheen moeten letten op de zin van en het motief achter overnames. Zijn zij een rationeel en doordacht antwoord op veranderingen in de markt? Of weerspiegelen zijn slechts haast, broddelwerk, angst om achter te blijven, of de fantasieloze droom van het topmanagement om met een tot de verbeelding sprekende overname geschiedenis te schrijven? De blik op de fusie- en overnameplannen die ongetwijfeld zullen volgen, kan niet kritisch genoeg zijn.


Lux en Libertad, In: NRC Handelsblad, 25 februari 2005


naar boven

Van een kameel een kakkerlak maken
beleidsbeïnvloeders | geldschieters

Teleurstellingen horen bij het vak van iedere architect. De allerslechtste herinneringen in dit opzicht bewaren de architecten– Robert Venturi en Denise Scott Brown – aan het concertgebouw voor hun woonplaats Philadelphia. Hun ontwerp met een strak, bijna grafische grid in de voorgevel, stripachtig opgetuigd met muzieknoten, werd allerwegen goed ontvangen. Toch stuitte het op een veto van een van de belangrijkste geldschieters.

Venturi: Er is een gezegde over een comité: een kameel is een paard dat ontworpen is door een comité. En weet je wat een kakkerlak is? Dat is een kameel ontworpen door een sponsor.’


Rob Witman,  'Ouderwets vooruitstrevend' In: De Volkskrant, 24 februari 2005


naar boven

Vette ganzen voederen
doelen en werkwijze | staatsteub aab grote bedrijven

Eurocommissaris Neelie Kroes heeft de knuppel in het hoenderhok geworpen met het voorstel dat rijke EU-landen voortaan geen staatssteun meer mogen bieden aan bedrijven in achtergebleven gebieden.

Daarnaast uit Kroes kritiek op de subsidies om grote bedrijven op de been te houden. In plaats daarvan zou de steun moeten gaan naar kleine en middelgrote bedrijven in vernieuwende sectoren. ‘Ik heb een hekel aan het voederen van vette ganzen die onwillig zijn, niet kunnen concurreren en zich niet aan de regels houden’, zei de commissaris voor het Mededingingsbeleid in een interview met een aantal Europese kranten. ‘Minder, maar betere staatssteun’, zo vat ze haar strategie samen.


 ‘Kroes hekelt “Voederen van vette ganzen”’ In: De Volkskrant, 27 januari 2005


naar boven

Tegen een kat een kat kunnen zeggen
bedrijfsklimaat | openheid

Het is een publiek geheim dat de relatie van Paul van Craenenbroeck - hoofdinspecteur Michelin-Benelux- met zijn hoofdkantoor in Parijs moeizaam was. Parijs koesterde zijn geheimen over de toekenning van de befaamde Michelinsterren aan restaurants. Van Craenenbroeck zocht juist de openheid.

Geheimen werken de geruchtenvorming in de hand, vindt hij. ‘Je moet tegen een kat een kat kunnen zeggen, anders herken je de kat niet meer.’

Niemand heeft zoveel bijgedragen aan de demystificatie van Michelin als Van Craenenbroeck. Hij zocht de publiciteit, gaf interviews, verstrekte uitleg en schuwde de kritiek niet.


Mac van Dinther,  'Culinair evangelist.' In: De Volkskrant, 27 januari 2005


naar boven

Met rauw vlees voeren
beleidsbeïnvloeders | onheilsprofeten

Het was de dag van Hirsi Ali’s terugkeer in de Tweede kamer, en de viering ervan op tv was groots. In alle belangrijke actualiteitenrubrieken van dinsdag sprak de ‘verloren dochter’(NOS Journaal)   haar nu al gevleugelde woorden: ‘Ik. Ga. Dóór’. Geen tv-kijker die nog hoefde te vragen: ’Waarmee precies?’. En ook niet: ’In welke toonaard?’. Want die lijkt, met de persconferentie en de grote media-opwinding van gisteren, voor de komende tijd wel gezet. Waar haar eerstvolgende politieke uitspraken ook over mogen gaan: ze zullen als mokerslagen moeten aankomen. Want behalve een boegbeeld van de democratie is Sint Hirsi ook een spectaculair nummertje voor de media geworden. Een onheilsprofete die net als Geert Wilders voor de camera’s met rauw vlees wil worden gevoerd.


Wim de Jong, ‘Sint Hirsi' In: De Volkskrant, 19 januari 2005


naar boven

Strategisch kuddegedrag
doelen en werkwijze | nieuwe diensten introduceren

Doen wij niet allemaal min of meer hetzelfde? Wie de websites van zakelijke dienstverleners raadpleegt, hun brochures leest of de presentaties beluistert, kan maar tot één conclusie komen: ja, het lijkt allemaal nogal sterk op elkaar. Het is vaak meer van hetzelfde. Iedereen wil graag partner zijn en meedenken met de klant. En niet in de laatste plaats willen we allemaal graag ‘oplossingen’ leveren. We hebben alleen nog maar een klant nodig, het liefst met een probleem. Dat geldt ook voor de introductie van nieuwe diensten. Elk advocatenkantoor doet natuurlijk ook aan mediation en elk zichzelf respecterend trainingsbureau levert natuurlijk ook organisatieadvies. Of de markt daar nu om vraagt of niet. We doen alles wat iedereen al doet.

Wat hier aan de hand is, wordt ook wel ‘strategisch kuddegedrag’ genoemd (Nattermann, 2000). Zie de markt als een weiland waarin diverse concurrenten elkaar allemaal op één en dezelfde plek staan te verdringen om een beetje gras. Omdat daar volgens de vele aanwezigen veel gras te vinden is. Als een kudde in een wei op een kluitje gaat staan stagneert echter zowel de totale alsook de individuele winstgevendheid. Want je rendement wordt bepaald door de omvang van de plek die je kiest en het aantal mededingers in je nabije omgeving. Door het samenklitten rond de strategie van marktleiders gaat veel waarde verloren.

Het Nederlandse schoolvoorbeeld van het vermijden van strategisch kuddegedrag is Van Lanschot Bankiers. Door in 2000 alleen nog klanten toe te laten vanaf een bepaald inkomen c.q. vermogen nam het aantal nieuwe klanten niet af maar steeg haar totale marktaandeel en rendement. Heeft u veel last van concurrenten? Dan staat u misschien wel op een kluitje in de wei, samen met veel anderen. Want u bepaalt zelf hoeveel concurrenten u heeft, eenvoudigweg door de plaats die u kiest. Door de juiste strategische keuzes te maken.


Jos Burgers en Frank Kwakman, Het grijzen muizen syndroom.
In: nieuwsbrief www.managementsite.net 18 januari 2005


naar boven

De diepe wijsheid van de gebraden kip
doelen en werkwijze | succesrecepten

Introduceer in dit land een overheid die belasting gaat heffen, een leerplicht introduceert, huisartsen aanstelt, een verzekering tegen werkloosheid organiseert, (vaar)wegen onderhoudt en aanlegt. Dat land wordt hierdoor tegelijkertijd rijker en rechtvaardiger; inkomensgroei en meer gelijkheid gaan hand in hand. Noem het gerust een sprookjesland, maar realiseert u zich dan wel dat dit een van de hoofdlijnen is van de economische geschiedenis van Nederland tot pakweg 1975.

Stelt u zich eens voor dat dat land – een succesrecept tenslotte – de belastingheffing opvoert en de gelijkheid verder opstuwt. Dan begint de belastingheffing de economische groei te smoren, dempt het idee van de staatsverzorging van wieg tot graf de noodzaak eigen initiatief te ontplooien. En dan, maar pas dan, begint gelijkheid ten koste te gaan van inkomensgroei – Nederland in de afgelopen dertig jaar.

Dit aanbranden van de kip terwijl het slechts de bedoeling was haar nog krokanter te roosteren – het mislukken van het succesrecept – heeft zowel de belastingheffing als de publieke sector in een kwaad daglicht gesteld.

Zelfs blije belastingheffers die doordrongen zijn van de onlosmakelijke koppeling tussen belastingdruk en het niveau van de publieke sector, en bovendien de diepe wijsheid van de gebraden kip doorgronden, ontkomen niet aan twee vervelende verzuchtingen:

Eén: is het niet een beetje erg veel, alles bij elkaar?

Twee: wordt het geld nou echt wel goed besteed?

En omdat eerlijke antwoorden daarop nou eenmaal ja respectievelijk nee moeten luiden, valt het zelfs de meest hartstochtelijke liefhebber van de publieke sector zwaar de aftrekposten ongebruikt te laten.


Frank Kalshoven, ‘Belasting betalen? Graag!’ In: De Volkskrant, 15 januari 2005


naar boven

Mussen op een korst brood
houding | onverschilligheid

Lijkenfoto’s hangen overal. Mensen verdingen zich ervoor en wijzen naar details. Waarom doen mensen dat? Ik kijk ook en beschrijf de dode met watten in haar mond, de man met uitpuilende ogen. Een man staat bij de lijken. Een familielid, een kennis. Hij vraagt wat ik daar doe. Journalist. Wegwezen! ‘Not welcome’, zegt hij. Hij wil niet bekeken worden in zijn leed. Ik laat hem met rust, maar ga door met mijn werk.

…Ik neem de verantwoordelijkheid van hier te zijn en pak mijn pen en papier…

Ik heb nog geen idee van de omvang van de ramp. Het dodental stijgt snel, maar hier op Phuket wordt haastig opgeruimd. De straten worden schoongeveegd en al een dag na de ramp zijn de terrasjes die niet beschadigd zijn door de ramp weer open. Op die terrasjes dalen de toeristen neer als mussen op een korts brood. Eerst een, dan twee, dan tien…


Micha Maas, ‘Te veel gezien’.  In: Volkskrantmagazine 15 januari 2005


naar boven

Een gorilla van 800 pond op je rug
samenwerking | anderen op weg helpen

‘Het is duidelijk, deze mensen hebben hulp nodig, die moeten op weg worden geholpen’, zegt voorzitter Jacqueline Asheeke van de overkoepelende toeristische organisatie FENETA. ‘Armoede is als een gorilla van 800 pond op je rug. Dat draag je mee. Die mensen krijgen ineens geld van een organisatie en denken: geef me nog wat meer. Je krijgt elke dag sowieso vijftig rand, waarom zou ik dan nog meer doen?

Ook de communitybased bedrijfjes moeten volgens haar ‘kunnen functioneren in de echte wereld.’ En dat is de wereld zonder donorgeld, mét banken en hypotheken, mét balansen die links en rechts op hetzelfde uitkomen. ‘We zouden ze daarvan eerder bewust moeten maken, Vanaf dag 1. Soms zijn dertig families daarvan afhankelijk.


Eric van den Berg ‘Dat is toch van de zwarten.’ In: De Volkskrant, 8 januari 2005


naar boven

Als een slang verwisselen van huid
deskundigheid | nieuwe identiteiten aannemen

Niemand lijkt te weten waar hij is: de man in wie de inlichtingendienst de geestelijke leider ziet van Mohammed B., de moordenaar van filmregisseur Theo Van Gogh.

Redouan als Issa neemt nieuwe identiteiten aan zoals een slang verwisselt van huid.


 ‘Mysterieuze mentor van Mohammed B. blijft spoorloos.’ In: Trouw, 8 januari 2005


naar boven

Trekvogel bouwt altijd beste nest
houding | je overal aan aanpassen

Datève Muradian, Vicaris generaal voor de Armeense kerk in Nederland:

‘Armeniërs zijn altijd geïntegreerd. Weet u, het nationale symbool voor Armenië is de kraanvogel. Dat is een trekvogel en een trekvogels bouwt altijd de beste nesten. Wij passen ons aan. Overal.’


Uit: Martin Sommer, 'Trekvogel bouwt altijd beste nest’, in: De Volkskrant, 7 januari 2005


naar boven

De leeuwerik is terug
houding | verbondenheid met de natuur

‘Bij ons op de boerderij’, zegt SER-voorzitter Herman Wijffels, waren veel veldleeuwerikken. ‘Op die plek ging ik altijd op mijn rug in het gras liggen. Zo lag ik naar de leeuwerikken te luisteren…Dat gaf een enorm gevoel van verbondenheid en geborgenheid, een kosmische ervaring.

Onlangs, op een tocht door de Zuid-Afrikaanse wildernis, kwam die jeugdervaring met de leeuwerik terug. ‘Ik ben met een groepje van zes man een week door een onbewoond gebied getrokken. Ik zit in een stichting die zich bezig houdt met ontwikkelen van leiderschap en we wilden eens zien hoe het is als leidinggevende in een natuurlijke omgeving, los van alle conditioneringen, op jezelf te zijn aangewezen. Nou, ik kan zeggen: als je jezelf wilt tegenkomen, moet je dat een keer doen. Nee, niet om de macho uit te hangen, maar om volstrekt jezelf tegen te komen en in zo’n natuurlijke orde naar een respectvolle houding te zoeken. Het gevoel dat daarbij opkwam kan ik slechts duiden. De Zuid-Afrikaanse gids vatte het voor mij simpel samen: the lark is back.


Hans Goslinga en Esther Lammers, 'De leeuwerik is terug’, in: Trouw, 5 januari 2005


naar boven

Het hamsterorganogram
taken en bevoegdheden | verhouding management-werkvloer

Om de medewerkers een beetje bij de les te houden, worden regelmatig kreten geroepen als 'Kan het concreter',  'Kan het bondiger', 'Hou het simpel', of  'De schoorsteen moet roken'. Te lang nadenken bij de medewerkers kan leiden tot reflectie en daar zit het management niet op te wachten. Het gaat immers om de arrestatie-indicatoren van het volgend kwartaal en het niet in gevaar brengen van de jaarbonus.

Het nadenken wordt bij voorkeur uitbesteed aan managementconsultants. Die worden ervoor betaald en je hebt als klant als eerste inzicht in hun conceptrapportages. Bovendien kan het management, mocht het advies verkeerd uitpakken, de eigen verantwoordelijkheid naar de consultants afschuiven, of gemakkelijker de samenwerking stopzetten. 'Hun adviezen klopten niet en er waren trouwens al teveel externen hier', doet het altijd goed. Waarom ze zijn ingehuurd en wie ze heeft aangesteld is even niet interessant.

De medewerkers van de werkvloer herkennen zichzelf vooral als hamsters: 'Je moet hier ieder jaar harder rennen om op dezelfde plaats te mogen blijven. 'Het gevolg is: 'moe, moe, moe'. Maar vooral moedeloosheid. Het uitmelken is begonnen.


Jaap Peter & Judith Pouw, Intensieve menshouderij. Hoe kwaliteit oplost in rationaliteit. Uitg. Scriptum Management, Schiedam 2004.


naar boven

'Ik ben geen pussycat'
houding | ferm

Door als eerste beleidsdaad een fusie te dwarsbomen en een boete van 66,3 miljoen Euro uit te schrijven, hoopt de kersverse eurocommissaris af te rekenen met het beeld dat ze te zachtzinnig zal optreden tegen geheime kartels en bijna-monopolisten. 'Ik ben geen pussycat voor het bedrijfsleven', zei ze donderdag in Brussel.

De miljoenenboete deelde ze uit aan de chemiebedrijven AKZO Nobel, BASF en UCB, die verboden afspraken maakten over de verkoop van vitamine B4 voor diervoeding. 'Er is gesuggereerd dat ik me zou inhouden en geen ferme actie  zou ondernemen tegen bedrijven,  omdat ik teveel zakelijke banden had. Men beschreef me als een soort pussycat. Ik vind het heerlijk als mensen dat in privé-omstandigheden tegen me zeggen, maar niet in het zakelijke verkeer.'


Bart Dirks, 'Neelie Kroes bewijst: "Ik ben geen pussycat" '. In: De Volkskrant, 10 december 2004.

Je niet laten kooien
houding | prettig-ongecompliceerd

Tot op hoge leeftijd is prins Bernard, die woensdag op 93-jarige leeftijd overleed, een entrepeneur geweest, een avonturier en een bon vivant. Het was zijn manier om te ontsnappen aan het gekooide bestaan van een prins-gemaal in het Huis van oranje.

Waar prins Hendrik, de echtgenoot van Wilhelmina, zijn heil zocht in gedistilleerd en prins Claus, de idealist en intellectueel, opliep tegen het traliewerk van de constitutionele monarchie, was prins Bernard prettig-ongecompliceerd. Hij vloog gewoon de kooi uit. Hij was een jetset-prins.


Jan Tromp, 'Bernard heeft zich nooit laten kooien,' in: de Volkskrant, , 2 december 2004


naar boven

Vogels in een gouden kooi
houding | je terug trekken

Het fenomeen van de omheinde wijken komt uit de Verenigde Staten, waar ze vanaf de jaren zeventig als paddestoelen uit de grond schieten. Specialisten hebben er zelfs een naam bij bedacht: Fortress America. Vandaag zouden minstens tien miljoen Amerikanen in gated communities wonen.

Zoals in de Verenigde Staten kent Polen ook grote verschillen tussen arm en rijk. Het onveiligheidsgevoel dat daarmee gepaard gaat, heeft de rijkere Polen zich in enclaves doen terugtrekken. Daar wonen ze als vogels in een gouden kooi.


Jan Hunin, 'Watschau bouwt wijken achter prikkeldraad' In: De Volkskrant, 29 november 2004


naar boven

De kippen vergeten
besluitvorming | positie bepalen

De meeste betrokkenen van de samengevoegde uitgeverijen Meulenhoff en Prometheus willen alleen anoniem praten. Zij bepalen hun positie na het advies van de ondernemingsraden over de reorganisatie, dat woensdag komt. Medewerkers, maar ook auteurs. 'Het lijkt wel alsof men de kippen vergeet die de eieren leggen', zegt de Vlaamse Meulenhoff-auteur Minka van Paemel. 'Ik heb er tabak van',  zegt Charlotte Mutsaers, ook bij Meulnhoff. Dit kost me teveel energie.


Joost Ramer, 'Men vergeet de kippen die de eieren leggen'.  In: de Volkskrant, 26 november 2004


naar boven

Herdershonden en makke schapen
houding | betrouwbaarheid

Waar haalt Wilders straks een stuk of 25 degelijke en betrouwbare medestanders vandaan?

Het zal nog niet meevallen, waarschuwt Jan Nagel. De oprichter van Leefbaar Nederland zat in 2001 in hetzelfde schuitje. Ze zullen zich allemaal vanzelf melden, denkt Nagel: 'De avonturiers, de rücksichtlose baantjesjagers, de gefrustreerde gelukzoekers, de types met een dubieus verleden. Ze ruiken hun kans op een kamerzetel en voordat je het weet gaan ze er met je partij vandoor. Het is een ongeregeld stel, dat zich niets aantrekt van de doelstelling of de eenheid in je organisatie.

Peter Langedam valt Nagel bij. De oud-LPF-voorzitter had in 2002 - na Fortuyns breuk met Leefbaar Nederland - slechts enkele weken om kandidaat-kamerleden te zoeken.

Zijn tip aan Wilders:  'Een goede fractie heeft één herder. Dat is Wilders zelf natuurlijk. Daar lopen twee herdershonden omheen en verder moet je makke schappen hebben die hun mondje houden. Zo zijn we het in Nederland gewend en zo wil de kiezer het ook.


Raoul du Pré, 'Waar haalt Wilders zijn 25 medestanders?' In: De Volkskrant, 24 november 2004


naar boven

Elkaar vlooien
besluitvorming | steun verwerven

Ruikt u 's morgens aan de schaamlippen van een collega? Nee, natuurlijk niet. Toch toont apengedrag opvallend veel overeenkomsten met dat van onze bazen, betoogt bioloog en schrijver Patrick van Veen.

Gewoonweg de sterkste zijn is niet genoeg. Apen moeten het spel slim spelen om hun positie veilig te stellen. Wij zoeken ook voortdurend steun bij anderen. Apen gaan elkaar dan vlooien, maar mensen gaan roddelen. dat doet echt iedereen. Wie kent er nou geen collega's die selectieve lunchafspraken maken in de kantine? Na een vergadering zie je altijd kleine groepjes napraten op de gang, waarvan je de samenstelling al tijdens de meeting kunt voorspellen. Dat is pure steunverwerving. We roddelen over derden om niet alleen te staan bij conflicten. Apen doen dat ook, alleen niet met woorden.


Interview met Patrick van Veen, auteur van het boek Help, mijn baas is een aap! (uitg.Veen, Amsterdam 2004). In: Management Team, 19 november 2004


naar boven

Een stier aan de kudde ontsnapt
beleidsbeïnvloeders | politicus zonder partij

In 1992 verscheen bij uitgeverij Bruna van de hand van 'een zoon van het Volk Nederland', Wilhelmus S.P.Fortuyn, het pamflet Aan het Volk van Nederland. De titel was ontleend aan het beroemde historische voorbeeld van Joan van der Capellen tot den Pol, die in de nacht van 25 op 26 september 1781 zijn patriotse programma liet verspreiden in alle grote steden van de Republiek. Het anonieme pamflet was een felle aanklacht tegen de persoon van stadhouder Willem V.

Het is niet bekend of Fortuyn de omschrijving heeft gelezen die de Britse historicus Simon Schama gaf van zijn  grote voorbeeld. Het zou een feest der herkenning geweest zijn: 'Van der Capellen was een politicus zonder partij - een stier die aan de kudde was ontsnapt. Hij had, net zoals elke geboren demagoog, een neus voor gesodemieter.


Hans Wansink, 'Een stier aan de kudde ontsnapt'. In; de Volkskrant, 30 oktober 2004


naar boven

Van een varken kun je geen twee ruggen snijden
besluitvorming | keuzes maken

Landbouwminister Cees Veerman: 'Je moet keuzes maken. Je kunt nu eenmaal van een varken geen twee ruggen snijden'.


Interview van Andries Knevel met Cees Veerman in: 'Knevel op zaterdag', 30 oktober 2004


naar boven

Kip en kabeljauw
houding | bescheidenheid

Andries Knevel: 'Er is veel kritiek op jou!'

Landbouwminister Cees Veerman: 'Die is niet terecht en ik trek me daar ook niets van aan. Ik doe mijn werk in alle bescheidenheid en probeer zo iets voor de mensen te betekenen. Het is net als met de kip en de kabeljauw. De kip legt één ei met veel herrie, de kabeljauw honderden zonder dat je hem hoort.


Interview van Andries Knevel met Cees Veerman in: 'Knevel op zaterdag', 30 oktober 2004


naar boven

Lelijk genoemd worden door een kikker
beleidsbeïnvloeders | scheidslijnen aanbrengen

Beide zijden klaagden vorige week over de vaak verlammende scheidslijnen. Democraten wezen naar Republikeinen, die de verhoudingen bepalen met hun meerderheden, en de polariserende lijn van Bush volgen. Republikeinen verweten links overdreven partijdigheid. Waarop de Democratische leider van het Huis, Nancy Pelosi, opmerkte: 'Partijdig genoemd worden door de andere kant - het is zoiets als lelijk genoemd worden door een kikker.


Diederik van Hoogstraten, 'Verziekt en verdeeld congres pauzeert'. In: De Volkskrant, 13 oktober 2004


naar boven

Krabben, krabbenmand en topapen
houding | vrouwelijke kwaliteiten

De tijd van mannelijke alleenheersers is voorbij. Er is steeds meer behoefte aan vrouwelijke kwaliteiten en steeds minder aan 'topapen'. Vrouwen zijn van nature nou eenmaal minder hïerarchisch ingesteld. Zij zijn eigenlijk meer als krabben in een mand. Als ze op elkaar klimmen om aan de top van de mand te komen, raakt de toren vanzelf uit evenwicht en valt om. Het gaat er niet om elkaar onderuit te halen. Het gaat er juist om om de groep bij elkaar te houden. Er is in het krabbenmandmodel geen sprake van hïerarchie. Het gaat om het collectief. Het gaat er bij collectief leiderschap niet om dat er meer vrouwen leidinggevende functies vervullen. Het gaat om meer vrouwelijke kwaliteiten als participatie, zingeving en coaching.


Marjolein Risseeuw in Domenique Haijtema, 'Het krabbenmandmodel,' in: Management Team, 8 oktober 2004


naar boven

Alleen domste kalveren kiezen zelf hun slachters uit
deskundigheid | domheid

Toen ze in 2000 samen met veel andere Oostenrijkse kunstenaars tegen een regering van de extreem rechtse FPÖ en de conservatieve ÖVP protesteerde, citeerde Elfriede Jelinek (Nobelprijswinnaar voor Literatuur 2004) de door haar bewonderde Bertold Brecht: Nur die dümsten Kälber wählen ihre Schlächter selber, 'alleen de domste kalveren kiezen zelf hun slachters uit'. Jelinek spaart niemand. In al haar gedichten, essays, romans en toneelstukken hekelt ze met een virtuoze woordenschat huichelarij en hypocrisie.


Paul Depondt, 'Rebels en schuwe schrijfster spaart niemand,' in: deVolkskrant, 8 oktober 2004


naar boven

Krijsende meeuwen
beleidbeïnvloeders | interimmanagers

In de ogen van sommige medewerkers wordt een organisatie vaak niet beter van interimmanagers & adviseurs. Ze hebben vantevoren vaak een grote mond over hoe erg het is en dat zij dat kunnen oplossen, achteraf kan de situatie (in de ogen van de betrokkenen) veel slechter zijn. Bovendien blijft het vaak niet bij eentje: ze zijn vaak in staat meer van 'hun soort' binnen te loodsen.

Het zijn dan ook net meeuwen: ze komen met veel gekrijs binnengevlogen, veelal gevolgd door nog meer krijsers, schijten de boel krijsend onder, vliegen weg en laten jou met de rommel zitten.


R.E. (Richard) Lennartz
Significant B.V.

Toegestuurd per e-mail op 7 oktober 2004


naar boven

Graaiende teddyberen
houding | integriteit

Eind jaren negentig was spierballenleiderschap uit. De nieuwe mode was zachter, de nadruk kwam te liggen op de menselijke kant van leidinggeven. Het lijstje van leiderschapskwaliteiten, kennis, visie, ambitie en lef, werd aangevuld met met de kwaliteiten van het hart: een goede leider moest vooral een communicator zijn, een virtuoos in intermenselijke vaardigheden.

Maar hoe warm, empathisch en communicatief een leider ook is, inmiddels klinkt de roep om andere kwaliteiten. Sinds leiders van grote ondernemingen als Enron en Ahold betrokken raakten bij financiële schandalen, heerst er scepsis bij het publiek. De autoritaire baas van vroeger mag dan een teddybeer zijn geworden, hij is wel een graaiende teddybeer. Op het verlanglijstje van leiderschapskwaliteiten prijkt nu als eerste integriteit. En meteen daarna komen geloofwaardigheid en authenticiteit.


Susanne Weusten, 'De X-factor van de leider' in: de Volkskrant, Themanummer over leiderschap, 21 september 2004


naar boven

Katten, jongen en ontontwarbare kluwen
beleidsbeïnvloeders | staatsbestel

'Landen of crashen voor Guy Verhofstadt' (De Standaard), 'L'angoisse du crash' (La Libre Belgique), 'Verhofstadt se pose ou s'ecrase'(Le Soir): in hun openingskoppen gebruiken de Belgische kranten - nog onwetend van Verhofstadts ongeluk van dinsdagavond -  de afgelopen dagen onheilspellende beelden uit de luchtvaart.

Meer  nog dan de mogelijke val van de regering-Verhofstadt, mag België echter vrezen voor het instorten van zijn staatsbestel, wel eens beschreven als een onontwarbare kluwen waar een kat haar jongen niet in terugvindt.


Bart Dirks, 'In België is niemand echt de baas,' in: de Volkskrant , 15 september 2004


naar boven

Boer pas op je ganzen
houding | vaderlijk woord spreken

Als politici zich met cultuur gaan bemoeien, moet de boer op zijn ganzen passen.

Zolang Balkenende predikt dat kinderen hun onderwijzer beter meneer dan Janjaap kunnen noemen, dat mannen niet in de openbaren gracht moeten wateren en dat men goedemorgen! zegt bij het binnenkomen of verlaten van de tram, spreekt hij als premier vaderlijke woorden die iedereen eventueel ter harte mag nemen.

Als de preoccupatie met wat hij 'normen en waarden' noemt maar niet teveel afleidt van zaken als zorg, onderwijs en veiligheid waarvan je wel eens hoort vertellen dat die misschien nog belangrijker zijn.


Jan Blokker, 'Ganzen,' in: de Volkskrant, , 13 september 2004


naar boven

Alleen een dooie eend zwemt met de stroom mee
houding | op eigen kracht doen

Hotel van Oranje-eigenaar Bram Molt vertelt tijdens de opname van Business Class over zijn samenwerking met Harry Mens. 'Dit is ons gezamenlijk kind. Ik weet nog goed, hoe we op het idee kwamen om Business Class op te nemen. Dat was vier of vijf jaar gelden op tweede kerstdag om vijf uur 's morgens. Zulke oogies natuurlijk. Kijk, het moet commercieel wel kloppen. Ik kom tussen de twee en vier keer per seizoen als gast. Daarover hebben we geen letter op papier staan. De eigenzinnigheid van Harry staat me wel aan. Alleen een dooie eend zwemt met de stroom mee. Harry doet alles op eigen kracht.


Marcel van Roosmalen, 'Bij Harry kun je je verhaal kwijt,' in: Management Team, 4 september 2004


naar boven

Kat die weet dat hij dood gaat
beleidsbeïnvloeders | krimpende kringetjes van vertrouwelingen

Bankgaranties ten behoeve van de door Willem Scholten (directeur Gemeentelijk havenbedrijf Rotterdam) zo bewonderde Joep van den Nieuwenhuyzen hebben hem uiteindelijk de das om gedaan. 'Hij heeft gewoon gegokt dat alles goed zou gaan en dat niemand er ooit van zou weten', denkt Theo Cornelissen van de Socialistische Partij in Rotterdam, een van de eersten die lucht kreeg van het schandaal. 'Hij heeft nog geprobeerd te redden wat er te redden viel, maar het was te laat.

De laatste maanden moet hij het voortijdige einde van zijn carrièrre hebben zien aankomen. Het was een kwestie van tijd en hij sloot zich steeds meer op in een immer krimpend kringetje van vertrouwelingen. 'Hij zocht een klein hoekje op',  zegt een bekende. 'Als een kat die weet dat hij dood gaat'.


Ron Meerhof, 'Hij werd driester de laatste jaren,' in: de Volkskrant, 31 augustus 2004


naar boven

Van eerbare vaders tijgers maken
deskundigheid | bonussen

Volgens economisch denker Donals Kalff lijken Nederlandse multinationals als Shell, Philips en Unilever serieus bezig te zijn met sympathieke doelen als duurzame groei en diversiteit. 'Ze staan er beter voor dan Amerikaanse beursgenoteerde ondernemingen. Ze zullen minder snel te gronde gaan omdat ze de scherpe randjes van het Amerikaanse ondernemingsmodel hebben afgevijld. Europese managers zijn bezig met duurzame groei en andere vernieuwingen. Zij bouwen een verhaal om hun keuzen heen.

Maar daar moet het niet bij blijven vindt hij: 'Mooie kreten over duurzame groei betekenen helemaal niets zolang die bedrijven hun belonings- en planningssysteem niet herzien. Het systeem van bonussen, bijvoorbeeld, maakt van eerbare huisvaders tijgers'. 


Leonor Meijer en Yvonne Zonderop, 'Bonus maakt tijgers van eerbare huisvaders'.  In: De Volkskrant, 28 augustus 2004


naar boven

Schreeuwen als klonen in een dierentuin
houding | toeblaffen

'Wir sind total unkompliziert, schrijft een prijsvechter op zijn veelbezochte website die een duizelingwekkende hoeveelheid aanbiedingen aanprijst.

Leveranciers noemen hun relatie met Lidl echter allesbehalve ongecompliceerd. In de Duitse pers klagen ze met enige regelmaat over de agressieve manier waarop ze door medewerkers van Lidl zouden worden toegeblaft. 'De inkopers schreeuwen en brullen alsof ze in de dierentuin zijn. Allemaal zonder uitzondering. Het lijkt alsof Lidl ze kloont', zegt een wasmiddel- en shampooleverancier in Manager Magazin. En een analist voor de voedingsindustrie schrijft in het blad LebensmittelPraxis 'dat ze hun relaties op een agressieve manier proberen af te knijpen. (...) Eigenlijk moeten de leveranciers uit de onderhandelingen stappen en weggaan, maar dat kan niemand zich permitteren: Lidl is te dominant op de markt.


Wil Thijssen, 'Aldi's agressieve broertje wint terrein,' in: de Volkskrant, 17 augustus 2004


naar boven

Levende organismen richten zich naar het licht
houding | het positieve zoeken

'Richt de aandacht op de mesthoop en je komt in de stront. Richt de aandacht op het licht en je gaat naar het licht.' De in deze wet vervatte gedachte noemt Ten Hoopen 'Highlighting'. De Amerikaan David Cooperrider heeft hetzelfde principe ontdekt en het 'Appreciative Inquiry' genoemd.

In feite stoelt het principe op wat biologen heliotropisme noemen: levende organismen richten zich naar de zon en het licht.

Ten Hoopen: 'Organisaties gedragen zich ook in dit opzicht als organismen. Ze bewegen naar het licht, naar het positieve beeld.


Interview met Peter ten Hoopen, auteur van Geluk in zaken (Business Contact, Amsterdam 2003) in: Annegreet van Bergen, 'Als de passie verdwenen is,' in: Management & Literatuur, 10/4 mei 2004


naar boven

Mensen zijn sociale dieren
houding | deel willen uitmaken van een groter geheel

Je kunt niet achter de stoel van iedereen die contact met klanten heet, een manager zetten. Alleen als mensen met plezier hun werk doen' leveren ze kwalitatief goed werk af. Dus is geluk in organisaties van groot belang.

'Ik gebruik vaak het werken in call centers als voorbeeld. In call centers worden medewerkers afgerekend op een zogeheten service level agreement van bijvoorbeeld één minuut en 43 seconden. Ze moeten dus de mensen zo snel mogelijk afpoeieren. Tegelijkertijd krijgen ze de opdracht te glimlachen als ze praten, want dan komt hun stem warmer over aan de andere kant van de lijn. Denk je dat zulke bedrijven hun medewerkers aan zich kunnen binden? Natuurlijk niet. Want die medewerkers voelen zich uitgebuit. Ze zijn een radertje in een groter geheel en ze weten dat hun baas hen zo door een computer zou vervangen als hij dat kon doen. Mensen zijn sociale dieren. Ze willen deel uitmaken van een groter geheel. Door het gebrek aan arbeidsvreugde krijg je geen loyale medewerkers en zonder loyale medewerkers krijg je ook geen loyale klanten.


Interview met Peter ten Hoopen, auteur van Geluk in zaken (Business Contact, Amsterdam 2003) in: Annegreet van Bergen, 'Als de passie verdwenen is,' in: Management & Literatuur, 10/4 mei 2004


naar boven

Als koe naast de kudde lopen
houding | oprecht zijn

'Ik ben nooit geïntegreerd geweest, in welke gemeenschap dan ook. Ik kies ervoor om de koe te zijn die naast de kudde loopt. Maar elke gemeenschap waarin ik heb geleefd, ken ik beter dan wie dan ook. De vraag is: wat is integratie? De integratie waarover de grote politieke partijen praten is schijnintegratie. Het gaat er niet om dat je allemaal dezelfde feestdagen hebt, hetzelfde voedsel eet of hetzelfde Nederlands spreekt. Het gaat erom dat je je aan de regels houdt, oprecht bent en een vangnet voor je buren bent.

Prem Radhakishun, advocaat, tv-presentator en columnist in: Eric Arends, 'Ik heb geen dubbele agenda'.  Volkskrant Magazine, 3 april 2004


naar boven

Een zoogdier in alarmtoestand
houding | zoeken naar een nieuwe kick

Een zoogdier in alarmtoestand, zo typeert Susanne Piët (schrijfster van De emotiemarkt, het managementboek van het jaar), de hedendaagse mens. 'De opgebouwde spanning kan er niet uit. Het 'mensdier' heeft energie voor handelen verzameld -  er hangt immers een onduidelijk gevaar in de lucht - maar kan deze niet hanteren, want hij weet niet hoe het gevaar eruit ziet of waar het zich bevindt'. Vechten kan dus niet, maar vluchten evenmin. En dus staat de samenleving bol van de adrenaline en gedraagt de mens zich als een gewillige 'prikkelconsument' die zich voorla laat leiden door impuls en emotie. En na de Python in de Efteling volgde het raften en het bungeejumpen. Hoger, sneller, verder. We reizen stad, land en zelfs de aarde af op zoek naar een nieuwe kick. We willen Leven, we willen iemand zijn.

Walter van Hulst,  'De emotiemarkt'. In: Management en Literatuur, jaargang 10, juni 2004


naar boven

In een bootje met een Bengaalse tijger
houding | je uit het harnas bevrijden

In tegenstelling tot managementboeken geeft Susanne Piët in De emotiemarkt, het managementboek van het jaar, geen vaste recepten, pasklare oplossingen en standaard antwoorden. 'De zoektocht naar het ongewisse is toch veel mooier! Managers zouden bijvoorbeeld 'Het leven van Pi' van Yann Martel eens moeten lezen. Het verhaal over een jongen die in een bootje met een Bengaalse tijger 244 dagen op zee probeert te overleven, en ontdekt dat het zaak is om de tijger in leven te houden omdat eenzaamheid een veel groter gevaar is dan honger. Romans, kunst, muziek, in de onderstroom vind je nieuwe wegen. Goed voor verbeeldingskracht en fantasie. En het helpt je om meer over jezelf te vertellen, om meer jezelf te zijn. Want ook managers zitten gevangen in het harnas van de angst.

Walter van Hulst,  'De emotiemarkt'. In: Management en Literatuur, jaargang 10, juni 2004


naar boven

In eigen bullshit geloven
houding | topmannen tegenspreken

Uit interview met topman Anders Moberg van Ahold:

Men zegt dat uw voorganger Van der Hoeven zich liet omringen door jaknikkers?

'Ik trof bij Ahold  een cultuur aan waarin de topman niet wordt tegengesproken. Ik moest het management echt motiveren om kritiek te uiten. Dat vind ik belangrijk, want het grootste gevaar is dat je in je eigen bullshit gaat geloven. Van der Hoeven dacht meer in ik. Ik denk meer in wij.'

Pieter Kok en Wil Thijssen, 'Ahold-personeel was arrogant geworden'. In: De Volkskrant, 5 mei 2004


naar boven

Hond aaien en schoppen
houding | vertrouwen misbruiken
'Ik ben nog steeds bang dat mensen die me nu ophemelen, me straks laten vallen als een baksteen', zegt wielrenner Max van Heeswijk eerlijk.

Hij is in zijn hele leven te hard gevallen om nu al fier en vol zelfvertrouwen overeind te staan. Zijn vertrouwen werd misbruikt en hij liet het gebeuren. Van Heeswijk voelde zich de hond waarmee iedereen speelde. Als hij goed presteerde werd hij geaaid, zodra het even minder ging, werd hij in de hoek geschopt. Dan werden de vooroordelen als zou hij lui en laconiek zijn weer bovengehaald.

Marije Randewijk, 'De warboel is ontrafeld',  in: de Volkskrant, 10 april 2004

naar boven

Oude vos met scherpe tanden
houding | tweede jeugd
Utrecht is een etentjesstad. Gerenommeerde restaurants vind je er niet, schreven we twee jaar geleden. Wat is het dan mooi om te zien dat er voorruitgang is. Anno 2004 telt Utrecht twee gerenommeerde restaurants. In het Wilhelminapark is oudgediende Jon Sistermans aan een tweede jeugd begonnen. De vos is ouder geworden, maar ook wijzer. En zijn tanden zijn nog even scherp.

Hij wordt naar de kroon gestoken door luxe hotel Karel V dat naast een brasserie ook een serieus restaurant in stelling brengt.

Marc van Dinter, 'De kok van Karel V speelt op safe,' in: Volkskrant Magazine, 10 april 2004

naar boven

Konijnenknuffelaars
houding | productieve houding

Uit interview met hans Blix, hoofd VN-wapeninspectiemissie Unmovic over Irak:

U spreekt over uw voorgangers bij Unscom als 'cowboys' en zij op hun beurt over uw IAEA als 'bunnyhuggers', konijnenknuffelaars.

'Ik geloof dat de Rambo-houding van sommige inspecteurs contraproductief werkt. Het gedrag van inspecteurs telt. Mijn vijanden leggen dat uit als " Blix is soft" , maar dat accepteer ik niet. Het is een van de bittere pillen die ik aan de Amerikaanse regering heb uit te delen. Mensen als Dick Cheney verweten mij "dingen gemist te hebben", maar die funderingen zijn totaal ongefundeerd.'

Arnout Brouwers, 'Blix kwam twee maanden tekort in Irak.' In: De Volkskrant, 6 april 2004


naar boven

Als koe naast de kudde lopen
houding | oprecht zijn

'Ik ben nooit geïntegreerd geweest, in welke gemeenschap dan ook. Ik kies ervoor om de koe te zijn die naast de kudde loopt. Maar elke gemeenschap waarin ik heb geleefd, ken ik beter dan wie dan ook. De vraag is: wat is integratie? De integratie waarover de grote politieke partijen praten is schijnintegratie. Het gaat er niet om dat je allemaal dezelfde feestdagen hebt, hetzelfde voedsel eet of hetzelfde Nederlands spreekt. Het gaat erom dat je je aan de regels houdt, oprecht bent en een vangnet voor je buren bent.

Prem Radhakishun, advocaat, tv-presentator en columnist in: Eric Arends, 'Ik heb geen dubbele agenda'.  Volkskrant Magazine, 3 april 2004


naar boven

Huiskat met beursgetikte muis
beleidsbeïnvloeders | columnistenbestand
Een betwetertje is hij. Een ijdeltuit. Een Hollandse salonheld met misselijkmakende Bolkenstein- en Fortuynpraatjes. Een demagoog eerste klas die in Buitenhof  zijn goedkope opvattingen mag verkopen. Met dat onuitstaanbare Bushiaans lachje.

Het columnistenbestand van de 'linkse kerk' is al jaren met de Leidse hoogleraar Paul Cliteur aan de haal als een huiskat met een beursgetikte muis. Zelf ervoer hij de aanvallen alsof een 'linkse fatwa' over hem was uitgeroepen. 'Links is één lange revolte tegen de Vrije Gedachte', meent hij.

En nu is het genoeg: Cliteur doet 'even niet mee'. Hij trekt zich terug uit het debat over de islam, over integratie, over de multiculturele samenleving.

Uit: Frank van Zijl, 'kan ik dit even zeggen', in: De Volkskrant, 26 maart 2004

naar boven

De bambi van links
houding | zachtaardigheid

Zapero was met 26 jaar het jongste parlementslid uit de Spaanse geschiedenis. Op 39-jarige leeftijd ging hij de Socialistische Partij leiden. De jurist is vooral een bestuurder, en heeft geen regeringservaring. De 'bambi van links' noemen de conservatieven hem schertsend.

Tijdens openbare optredens maakt hij vaak een nerveuze indruk. Hij gaat door voor een vriendelijke, zachtaardige gentleman, die zich nooit kwaad maakt.

Marjon Bolwijn, 'Bambi' van links is de ideale schoonzoon.  In: de Volkskrant, 16 maart 2004


naar boven

Tweekoppige Russische adelaar
houding | verpersoonlijking

Poetin is de verpersoonlijking van de tweekoppige Russische adelaar. Naar het Westen stelt hij zich op als een liberaal economisch hervormer en een trouw deelgenoot in de Amerikaanse strijd tegen het terrorisme. In Rusland zelf gedraagt hij zich als een autoritair leider die geen tegenspraak duldt van rijke zakenmensen, het niet zo nauw neemt met de mensenrechten, de persvrijheid inperkt en die in vier jaar tijd zowel het parlement als de regionale leiders naar zijn hand zette.

Paradoxaal genoeg begint juist het Westen zich steeds meer zorgen te maken over Poetins autoritaire binnenlandse koers, terwijl een meerderheid van de Russen diens harde lijn toejuicht.

Corine de Vries,  'Tweekoppige adelaar, pro-westers én autoritair.' In: De Volkskrant, 15 maart 2004


naar boven

Met de muis het gaatje in
beleidsbeïnvloeders | consotiums

Drs Paul Sturkenboom (52) is sinds 1990 interim-manager  van beroep. Als eigenaar van Sturkenboom & Partners bv richtte hij vorige week samen met het bouwbedrijf Wessels en het technisch bedrijf Imtech Het Zorg Consortium (HZC) op. Doel: het aankopen van noodlijdende, maar potentieel gezonde ziekenhuizen.

Het beeld dringt zich op van de kat die naast het muizenhol zit te wachten  omdat de muis vroeg of laat eruit moet komen. Paul Sturkenboom: 'Ik ben geen kat en het ziekenhuis is geen muis. Met de presentatie van onze plannen treedt het consortium iedereen met open vizier tegemoet. Ik zeg tegen de muis: je zit voor een gaatje. Als je erin gaat loop je het risico dat je er niet meer uit komt. Weet dat ik met jou mee wil, dat gaatje in. Dan komen we er samen weer uit.

Jet Bruinsma,  'Ziekenhuis is geen muis, ik ben geen kat' In: De Volkskrant, 28 februari 2004


naar boven

Animal spirits
houding | vingertoppengevoel

Consumenten blijven ondanks de positieve beursvoorspellingen pessimistisch, blijkt uit de peilingen naar de zielenroerselen van de Europeaan. Consumenten zijn dan ook geen vooroplopende indicatoren. Dat zijn de producenten, spullenverkopers die zich laten leiden door animal spirits, het vingertoppengevoel waarop het gros van de ondernemers beslist. En zij zijn almaar optimistischer.

Sheila Sitalsing, 'Het feest kan weer beginnen,' in: de Volkskrant, 13 februari 2004


naar boven

Verklikkippen van het herstel
doelen en werkwijze | indicatoren

Het voelt als koorts en als vlinders in de buik, de opwinding die over de financiële markten golft nu het besef is doorgebroken dat het herstel naakt, er misschien al is. Na jaren van deemoed, gehalveerde beurskoersen, dito bonussen en schaamte over beurs- en boekhoudschandalen, keert de beursbranie terug.

De reden: de zon breekt door in de wereldeconomie. De verdiensten in Nederland zijn weliswaar 0,8 procent gekrompen - net als de grote krimp van 1982. Maar de vooroplopende indicatoren, de verklikkippen van het herstel, staan op go. Het herstel manifesteert zich het eerst daar waar verwachtingen in geld worden vertaald: op de beurs.

Sheila Sitalsing, 'Het feest kan weer beginnen,' in: de Volkskrant, 13 februari 2004


naar boven

Roerloze konijnen in publicitair licht
houding | zich verweren

Anders dan in het verleden weleens het geval is geweest, is de brief van Prins Bernard in de Volkskrant van afgelopen zaterdag hem niet op een reprimande van de politiek komen te staan. In Den Haag was instemming zijn deel.

Zo lijkt de publicitaire actie van Prins Bernard, op zichzelf uniek, toch te passen in een zich voorzichtig ontwikkelende lijn, waarbij de Oranjes niet meer roerloos als konijnen in de koplampen van het publicitaire licht hoeven te staren.

Uit: Jan Hoedeman en Remco Meijer, 'Niet langer als roerloze konijnen in het publicitaire licht',  in: De Volkskrant, 9 februari 2004


naar boven

Boze beer en sluwe vos
houding | imago verwerven

Volgens velen kon Howard Dean de Democratische kandidatuur voor de presidentsverkiezingen van november moeilijk ontgaan. Hij verloor al in de eerste krachtmeting, de voorverkiezing van Iowa.

Dean is de afgelopen weken behoorlijk aangevallen door zijn rivalen. Hij bleek daar slecht tegen bestand. Hij kan zijn drift niet verborgen houden. Onder druk geplaatst stapelden de incidenten zich op. 'En nu ga je zitten', blafte hij in een zaaloptreden tegen iemand die hem aanviel. Op zichzelf zijn het onbetekende voorvallen, maar bij elkaar heeft Dean snel het imago verworven van een getergd man. Of het beeld klopt is niet belangrijk. Waar het om gaat is dat de kiezers weten dat een boze beer het niet zal kunnen winnen van een sluwe vos.

Jan Tromp,  'Dean heeft niet verloren, hij is verpletterd' In: De Volkskrant, 21 januari 2004


naar boven

Oude ezels kunnen doorleren
deskundigheid | doorleren

Integratie kan alleen maar door de allochtoon zelf. Als allochtoon kun je met deze conclusie twee kanten op: denken dat je erkenning krijgt en in deze conclusie het bewijs zien dat je niet zo onwelwillend was als altijd werd aangenomen. Of eindelijk tot de conclusie komen dat wat er ook gebeurt, hoeveel miljoen euro's ook worden gespendeerd de verantwoordelijkheid op jouw schouders ligt.

Wachten op respect en erkenning is verlammend. Wil je gelijke kansen en respect? Neem dan je vrijheid en integreer. Schiet eindelijk eens wortel.

Want als er iets wat echt fantastisch is aan Nederland: oude ezels kunnen hier tot in de eeuwigheid doorleren.

Nazmiye Oral, 'De oude ezel,' in: de Volkskrant, 20 januari 2003


naar boven

Hengsten langs de hoeren
houding | integriteit

'Wethouder Oudkerk snuift, en surft naar pornosites', las ik in de Volkskrant.

Surfen langs pornosites en vooral naar hookers.nl? Ieder zijn meug (zei de boer, en hij at paardenvijgen. En dat geldt a fortiori voor een snuifje coke op oudejaarsavond, of een wandeling langs de Wallen, wat de hoeren in mijn tijd trouwens  'hengsten langs de hoeren' plachten te noemen. Je kunt al die mogelijk door God en Balkenende verboden dingen doen, en toch een goede wethouder zijn.

Maar als iemand ze, al dan niet op persoonlijke titel, op een avond doorneemt met Heleen van Royen, zou ik als Commissie Integriteit die man in kwestie op staande voet, en liefst met terugwerkende kracht, uit het openbaar bestuur verwijderen.

Zo denk ik erover.

Jan Blokker, Elke dag in de krant.  In: de Volkskrant, 12 januari 2004


naar boven

Alle macht aan de apen
taken en bevoegdheden | hiërarchie

Hoe plat de organisatie ook is, en hoeveel er ook in teams gewerkt wordt -  de mensen die in een onderneming werkelijk beslissingen voor elkaar krijgen en kunnen doordrukken zijn onverminderd dun gezaaid. 'De veranderingen in de onderneming verlopen, ongeacht alle heibel waarmee ze tegenwoordig  gepaard gaan, volgens een unaniem geaccepteerde basissturing. Bij alle discussies over andere organisatievormen moeten we blijven beseffen, dat niets erop wijst dat de hiërarchische ordening in de onderneming op het punt staat om te verdwijnen,' aldus Stefan Kühl in zijn boek Alle apen aan de macht (Wenn die Affen den Zoo regieren)./ Dat blijkt uiterlijk wanneer er onaangename besluiten moeten vallen over een herstructurering, een kostenreductie of, in het ergste geval, een gedwongen ontslag. ook wanneer de top een deel van de verantwoordelijkheid delegeert, zit de macht stevig in het zadel goed bewaakt op de bovenste etage.


Judith Mair, Het is mooi geweest. Het kantoor is geen pretpark. Uitg. Scriptum Management, Schiedam 2003


naar boven

De prooi de strot afbijten
houding | meedeogenloosheid

Advocaat Gerard Spong in vraaggesprek:

' Die meedogenloosheid is kenmerkend voor mij. Ik kan dagen, weken, maanden studie spenderen aan een zaak. Ik ben dan echt een roofdier. Ik heb beet en zal de prooi de strot afbijten'. 

Dif nr 1, Bookazine, Brighter World, Rotterdam 2003


naar boven

De corrumperende kikker
taken en bevoegdheden | je eigen controle organiseren
Het is terecht dat Bram Peper is afgetreden. Het had eigenlijk veel eerder moeten gebeuren. Om de smet op de politiek in te dammen. Vijf maanden lang werd er over Peper's declaratiegedrag en integriteit gepubliceerd. Voor zijn beleid was nauwelijks tijd en aandacht. In dezelfde tijd kreeg de politiek in de affaire Helmut Kohl nog een dreun. Peper deed aanvankelijk alle aantijgingen af met laster en leugens. Met de kennis van het rapport van de onderzoekscommissie worden die reacties van Peper en beetje ridicuul.
Wat bezielt grote politici als Kohl en Peper om zo te handelen? Hoe kan het toch komen dat iemand van het postuur van Kohl denkt dat hij zulke foute dingen onder tafel kan houden? Vroeg of laat komt toch altijd alles uit. Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel! Waarom kan Peper op een gegeven moment geen onderscheid meer maken tussen redelijk declareren en misbruik maken van gemeenschapsgelden? Ik kom in mijn verklaring niet verder dan die van de 'gekookte kikker'. Als je een kikker in kokend water zet dan springt hij daar direct uit. Als je een kikker in koud water zet en het water langzaam aan de kook brengt dan zal de kikker levend verbranden. Met andere woorden het moet een geruisloos proces zijn waarin een politicus langzaam gezogen wordt. Te lang op dezelfde plek is dodelijk. Teveel 'slaven' en 'ja-knikkers' om je heen is dodelijk. Iedere politicus die geen gekookte kikker wil worden moet op tijd verkassen en eigen tegenstand mobiliseren. Omring je met mensen die het lef hebben tegenspraak te leveren! Organiseer je eigen controle! Het is een oude wijsheid maar macht corrumpeert!

bron: http://www.michielverbeek.nl

naar boven

Het verendek van een eend
houding | professionele distantie

Bij mijn medestudenten zag ik dat ze tijdens operaties soms een wat arrogante pose aannamen om zich te wapenen tegen al te veel emoties, bijvoorbeeld door juist flinke grappen te maken. Maar ik wilde niet die kant opgaan, ik wilde geen eelt op mijn ziel kweken. Met mijn moeder, die ook arts was, heb ik het daar vaak over gehad. Zij verweet me soms dat ik te weinig emoties toonde en te hard zou zijn. Ze zie eens: 'Het lijkt of die dingen je niet echt raken. Bij jou is het als water op het verendek van een eend.'

In zekere zin heeft ze gelijk: het verendek beschermt me nog altijd. Ik maak heel veel mensen mee die lijden, zonder daardoor persoonlijk geraakt te worden. Maar tegelijkertijd is er ook geen sprake van eelt op mijn ziel. Sommige patiënten raken mij diep. Ik vind het niet altijd makkelijk de grens tussen betrokkenheid en professionele distantie te trekken, zeker niet bij terminale patiënten. Het is wel belangrijk dat je dat op een gegeven moment doet.

Dr. Benzylicz in : Jasper Enklaar, Dr. Benzylicz en de kunst van het sterven. Uitg. Plataan, 1999


naar boven

Strontvliegen en shoppers
houding | sensaties ondergaan

De belangrijkste schakel in het contact tussen winkelartikel en klant is de fysieke mogelijkheid om het artikel te vóelen, schrijft Paco Underhill in Why we buy, the science of shopping.

Volgens Underhill worden we geboren als shoppers. Als kind moet je voortdurend alles aanraken, oppakken en in je mond stoppen om informatie, kennis en gevoelens van sensatie te verwerven. Op dezelfde manier komt dat kind later in de boekwinkel of in een flagshipstore van Ralph Lauren: om boeken en broeken te ruiken, te voelen en open te vouwen.

Strontvliegen, honden en andere dieren zijn ook shoppers, stelt Underhill. De ongedurigheid waarmee ze zich van mesthoop naar pispaaltje en vice versa bewegen, is niet uit honger of anderszins uit noodzaak maar omdat ze instinctief sensaties moeten ondergaan. Een goede shopper is een beest.

Wim de Jong, 'Shop, shop. Malls: de nieuwe kathedralen' In: Dif, nr 1, 2003


naar boven

Een wilde gans blijven
autonomie | vrijbuiter

Dominee Hans Visser: 'Een vrijbuiter ben ik, ook in religieus opzicht. Sören Kierkegaard zei ooit: tamme ganzen worden nooit wild, maar wilde lopen het gevaar tam te worden. Ik heb er altijd voor gekozen een wilde gans te blijven, maar ik weet hoeveel vertammingsverleidingen er zijn. En wanneer ik merk dat die vertamming toeslaat, dan vlieg ik weg.'

Leon Verdonschot,  'Differente denker: Dominee hans Visser, Ik heb schijt aan de tijdgeest'

In: Dif, nr 1, Amsterdam, 2003


naar boven

Een vogel in de hemel
autonomie | bevrijding

Iraakse vluchtelingen in Nederland vieren feest nu 'de bijlman' is opgepakt.

Als het hoofd van Saddam Hussein opnieuw op Nederland 2 verschijnt, schudt Noerie Moayeri (49) haar hoofd en klakt afkeurend met haar tong. Maar dan lacht ze weer. Breeduit. Ze voelt zich als 'een vogel in de hemel'.

Annieke Kranenberg,  'Vluchtelinge voelt zich als 'een vogel in de hemel'

In: De Volkskrant, 15 december 2003


naar boven

De moderne geitenteller
beleidsbeïnvloeders | consultants

Een leuk verhaaltje ...

Een herder hoedt zijn kudde schapen op een veld ver en verlaten als hij een nieuwe blinkende BMW in een stofwolk ziet naderen.  De bestuurder, een jongeman elegant gekleed in een pak van Versace, schoenen van Gucci, een bril van Ray Ban en stropdas van Yves Saint Laurent, stopt en leunt uit het raam: "Als ik je precies vertel hoeveel geiten je hebt, krijg ik er dan eentje van je?", vraagt hij aan de herder. De herder kijkt de yup aan en zegt "Oké, waarom niet". De yup trekt onmiddellijk zijn laptop van Dell op schoot en verbindt deze met zijn mobieltje van AT&T. Hij maakt verbinding met Internet, surft naar een website van NASA en selecteert een navigatiesysteem om zijn exacte positiete bepalen. Hij stuurt vervolgens de data naar een andere satelliet van NASA, die het hele gebied scant en hem een ultrascherpe foto stuurt. De yup opent Adobe Photoshop en stuurt de foto naar een laboratorium in Hamburg dat  hem na enkele seconden een e-mail stuurt op zijn Palm Pilot met de bevestiging dat de foto is bewerkt en opgeslagen. Via een ODBC connectie maakt hij verbinding met een MS-SQL database en in een sheet van Excel met honderden ingewikkelde formules laadt hij alle data via de e-mail van zijn Blackberry. Na enkele minuten genereert het programma een antwoord van 150 pagina's in kleur en de yup drukt deze af op zijn mini HP laserjet. Hij kijkt de herder aan en zegt: "Je hebt exact 1586 geiten. "Dat klopt", zegt de herder. "Je mag dus een geit uitzoeken." De yup stapt uit, zoekt een dier uit en doet hem in zijn achterbak. Dan zegt de herder: "Hé, als ik jouw beroep raad, geef je me dan het dier terug? "De yup denkt even na en zegt: "Oké, waarom niet." De herder zegt: "Je bent een consultant." "Ongelooflijk", zegt de yup. "Hoe weet je dat?" "Da's niet zo moeilijk", zegt de herder. "Je verschijnt terwijl niemand daarom gevraagd heeft. Je stelt een vraag waar niemand op zit te wachten en je wilt betaald worden voor het antwoord, terwijl ik dat antwoord al weet en... je begrijpt geen flikker van mijn werk... Dus geef terug die hond!!!

Herkomst onbekend


naar boven

Een hond als vriend
beleidsbeïnvloeders | politieke vrienden

Het gelag is bitter voor de democratische concurrenten van Howard Dean, door oud vice-president Al Gore naar voren geschoven presidentskandidaat. Vooral senator Lieberman heeft reden zich in de steek gelaten te voelen. Hij was in  2000 het maatje van Gore, diens kandidaat voor het vice-presidentschap. Lieberman wierp zich pas in de strijd toen zijn vriend afzag van een nieuwe kandidatuur.
Lieberman was verbijsterd toen hij van journalisten hoorde van Gores steun aan Dean. Gore had hem niet gewaarscguwd, zelfs niet een telefoontje gepleegd. In Washington werd gisteren herinnerd aan het wijze woord van presidient Taft (1909-'13): 'Wie in de politiek een vriend zoekt, neemt een hond.'

Jan Tromp, 'Howard Dean plotseling aan kop.'  In: De Volkskrant, 10 december 2003


naar boven

De lachende luis
houding | idealen nastreven

Michael Robertson oogt als de ideale schoonzoon, een frisgewassen jongeling zó weggelopen uit The Waltons. In die tv-serie vocht een godvrezende familie seizoenen lang tegen de talrijke lokroepen van de duivel toijdens de crisis van de jaren twintig. In Michael Robertson universum heet de duivel Microsoft.

Robertson is de baas van Lindows, een klein bedrijf uit San Diego. Hij heeft zich ontpopt als de luis in de pels van de software reus. Een luis mét idealen. 'Ik wil voor mijn kinderen een betere wereld achterlaten.'

Dat wil Robertson bereiken met Lindows, een softwaremotor voor computers. Lindows is een van de vele versies van Linux, het - vaak goedkopere - besturingssysteem dat steeds meer terrein verovert op het alomtegenwoordige Windows van Microsoft.


Peter Van Ammelrooy, 'De lachende luis in Microsofts pels.' In: De Volkskrant, 10 december 2003


naar boven

De dierenhemel
bedrijfsklimaat | eeuwigheid doorbrengen
Jan Wolkers hoopt, als zijn tijd gekomen is door vogels naar de hemel te worden gevlogen: 'De dierenhemel wel te verstaan. Want wie wil er nou in de grotemensenhemel tussen een dominee en een priester zitten als je in de dierenhemel tussen een ijsvogel en een zanglijster de eeuwigheid kan doorbrengen.'

Arjan Peters, 'Nooit is de dood afwezig'. In: De Volkskrant, 5 december 2003

Boekbespreking van Jan Wolkers Winterwinter.

naar boven

Journalisten zijn ratten
beleidsbeïnvloeders | geen allemansvriendjes

Stelling: 'Journalisten zijn ratten.'

'Ze zullen wel moeten, want allemansvriendjes zijn niet geschikt voor het vak waar de waarheid moet worden gezegd en geschreven. Hoe gruwelijk dat ook is.'

Quote-hoofdredacteur Jort Kelder  in interview van Anna van de Weygaert, 'Someone has got to do the dirty job.' In: Ans, december  2003


naar boven

Luizen in de pels
beleidsbeïnvloeders | kunstenaars

Misschien is het juist zaak dat de kritische kunstelite weer terug gaat naar de bron van hun kunsthistorisch metier: de bedachtzame observatie van kunstenaars en hun werk. Waarschijnlijk komen ze dan tot de geruststellende conclusie dat de meeste kunstenaars, mét of zonder vrijplaats en ondanks tegenwerking en crisis, toch hun werk maken. Dat was in de tijd van Michelangelo zo en dat zal in de toekomst zo zijn. Kunstenaars zijn net als luizen onuitroeibaar. Er zal altijd ergens een luis in de pels zitten.

Martijn Veldhoen, videokunstenaar in door hem ingezonden stuk: 'Niet kunst maar kritiek verkeert in crisis.' In: De Volkskrant, 1 december 2003


naar boven

Rattenvergif
bedrijfsklimaat | maatschappelijke en sociale verantwoordelijkheid

Het mooi geïllustreerde boek 'African tribal leadership voor managers' is bedoeld voor de manager die zichzelf ziet als organisatievernieuwer en ergens een onbestemd gevoel heeft dat sturing sec op doelen en resultaten per saldo alleen maar leidt tot onderwerping aan regelgeving en procedures en de verdere dehumanisering van de organisatie. Auteur Willem de Liefde woont in Zuid-Afrika en kwam daardoor in aanraking met de stammencultuur in zuidelijk Afrika en de wijze waarop daar leiders worden gekozen en hoe leiders vervolgens omgaan met hun achterban. Ons Westerse denken wordt 'aangestuurd' door 'ik denk dus ik besta' en het Afrikaanse denken door 'ik ben omdat wij bestaan'. Leiders, maar ook de groepsleden, maken hun ego ondergeschikt aan de gezamenlijke belangen van de groep om zo als groep succesvol te kunnen overleven.

 U begrijpt het al: dit boek is niet realistisch. We kopen liever met meer dan 50.000 managers 'Hoe word ik een rat?' (sturing door machtsgebruik, ongelijkwaardigheid en vooral machtsmisbruik) dan boeken over communicatieve sturing op basis van mens zijn en gelijkwaardigheid. Misschien moet Manager & Literatuur dit boek er maar gratis bijsturen als rattengif en vanuit een eigen maatschappelijke en sociale verantwoordelijkheid.

Jaap Peters, 'Africal tribal leadership voor managers'. Recensie  in: Management en literatuur, 30 november 2003


naar boven

Vlees-noch-vis-fuguren
beleidsbeïnvloeders | beleidsambtenaren

Een gerenommeerde consultancyfirma had in opdracht van de provincie een uitgebreid onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om een bepaalde wet beter te kunnen handhaven. De resultaten van dat onderzoek werden gepresenteerd op een grootschalige conferentie waar zo'n honderd ambtenaren niet veel meer deden dan acte de présence geven.

Als we aannemen dat het vullen van conferentie- en vergaderzalen niet de core business van de beleidsambtenaar is, resteren nog slechts twee mogelijkheden. Mogelijkheid 1: de ambtenaar wordt aangesproken op zijn of haar materiedeskundigheid. Mogelijkheid 2: de ambtenaar is een kennisregisseur die  netwerken onderhoudt.

Alles is beter dan de vlees-noch-vis-figuren die we thans in grote getale aantreffen: beleidsambtenaren die niet inhoudsdeskundig zijn om met elkaar de gestelde vraag goed te beantwoorden, maar ook de vaardigheid missen om door een netwerk van interne en externe deskundigen een kennisnetwerk te regisseren.

Uit: Mathieu Weggeman, 'Vlees-noch-vis-figuren', Column in: Management Team, 21 november 2003


naar boven

Sprekend paard op stal zetten
beleidsbeïnvloeders | dubieuze bronnen

Dat journalisten namen van slachtoffers om privacyredenen fingeren, valt te begrijpen.

Insiders die misstanden in hun organisaties onthullen, verdienen eveneens bescherming. Maar het lijkt steeds vanzelfsprekender te worden dat beweringen en beschuldigingen aan iemands adres uit een anonieme mond worden weergegeven, met als journalistieke rechtvaardiging dat 'dit nu eenmaal over iemand de ronde doet'. Ik vind het bedenkelijke journalistiek.

Noem man en paard. Geen man? Laat dan het sprekende paard op stal staan.

Kees Buijs, 'Geen man? Dan ook geen paard', In: de Gelderlander, 20 november 2003


naar boven

Sterkste mannetje in de apenwereld
houding | machogedrag

'Het is een gegeven dat succesvolle mannen mooie vrouwen hebben. Een foto van je vriendin bij een sollicitatiebrief meesturen doet iemand om te laten zien dat hij succesvol is. Een man met een mooie vrouw aan zijn zijde -die dat durft te laten zien- is een man naar mijn hart. Ik wil graag toegeven dat het clichématig en rolbevestigend is, maar mannen zijn toch een  beetje macho. In de apenwereld heeft het sterkste mannetje ook het aantrekkelijke wijfje.

Zelfs politici beoordeel ik op hun vrouwen en het uiterlijk. Dat doet de kiezer ook. Kennedy had een prachtige vrouw. Het toont de kwaliteit van de man.'

Televisiemaker Paul Jambers in: Alexander Nijboer, 'Ik ben niet hard, de wereld is hard', In: Volkskrant Magazine, 15 november 2003


naar boven

Zwermen
doelen en werkwijze | tactiek
De nieuwe doctrine, zoals dat heet in militaire kringen, draait om swarming, ofwel zwermen. De truc wordt gebruikt om computers te ontwerpen, bedrijven te organiseren, om post te bezorgen, en is volgens aanhangers dus ook geschikt om een leger in te richten.

Het idee van zwermen is afgekeken van bijen. 'Een schijnbaar vormeloze, maar zorgvuldig gestructureerde en gecoördineerde manier om een bepaald doel van alle kanten aan te vallen', zo omschreven John Arquilla en David Ronfeldt de tactiek vorige maand in het Amerikaanse Aviation Week & Space Technology. Het principe heeft volgens hen het meest effect met kleine, zelfstandig, kriskras opererende eenheden.

Michael Persson, 'Zwermen is de moe aan het front', In: De Volkskrant, 15 november 2003

naar boven

Een koppige muilezel
houding | karakter
' Wim Duisenberg is een luisteraar, een teamspeler en een muilezel. Hij wist een heterogene club van nationale centrale bankiers en bankiers uit Frankfurt tot een homogene groep te smeden.'
Het gedrag van de muilezel kwam van pas als hij de psychologische druk van politieke leiders over zijn beleid moest weerstaan. Hij hield vast aan de ingeslagen weg. Vooral in de eerste fase van de centrale bank is het belangrijk om vast te houden aan de vastgelegde doelstellingen.' President Nout Wellink van de Nederlandsche Bank.

Xander van Uffelen, 'Het afscheid van een koppige muilezel,' In: De Volkskrant, 1 november 2003

naar boven

De inkmug
beleidsbeïnvloeders | de criticus
' Nog nooit eerder heb ik de behoefte gevoeld over een voorstelling in discussie te gaan. Dit keer lijk ik door een inktmug te zijn gestoken.' Dat schreef Ivo van der Hove, directeur van Toneelgroep Amsterdam onlangs in een ingezonden brief in het theatervakblad TM. De voorstelling waarover Van Hove in discussie ging, was Othello, de inktmug werd veroorzaakt door collega-theatermaker Oscar van Woensel die bij het stuk een paar kritische kanttekeningen had gemaakt.

Hein Janssen, 'Geen familiegevoel, Crisis in Toneelgroep Amsterdam', In: De Volkskrant, 30 oktober 2003

naar boven

De krekel
houding | onbedwingbare lust
Nadat Paolo Bettini relatief vroeg in de wedstrijd zijn benen had getest op de steilste van de twee beklimmingen van het parcours van het WK wielrennen in Canada, ondernam hij weinig om los te komen van het peloton. De wind was kennelijk ook te machtig voor de 'krekel', zoals zijn bijnaam luidt vanwege zijn doorgaans onbedwingbare lust om weg te springen.

Mark van Driel , 'Astarloa trotseert wind én toppers', In: De Volkskrant, 13 oktober 2003

naar boven

Blauwe zwaan en frans haantje
beleidsbeïnvloeders | holdings
KLM, de oudste actieve luchtvaartmaatschappij ter wereld (1919-2003), is niet meer. Blauw zullen vliegtuigen en uniformen nog wel even kleuren. De leiding van het bedrijf komt echter binnenkort niet meer uit Amstelveen, maar uit Parijs. De zwaan is opgeslokt door het Franse haantje.
KLM en Air France gaan op in een nieuwe holding, die gedomineerd zal worden door de Fransen.

Harry van Gelder, 'Blauwe zwaan opgeslokt door het Franse haantje' In: De Volkskrant, 30 september 2003

naar boven

De moderne geitenboer
In de foyer van een schouwburg ontmoet ik een oud-collega, inmiddels voorlichter bij een conglomeraat van zorginstellingen. We drinken een glas bier, praten over vroeger. Er komt een man voorbij met wie hij enkele woorden wisselt. "Wie was dat?", vraagt zijn vriendin als de man is doorgelopen. "Een collega, ik weet niet hoe hij heet. Dat kan ook niet. Ik heb 5000 collega’s."
Een dag later wissel ik deprimerende werkervaringen uit met een kennis die zijn hele leven in het onderwijs zit. Hij zegt: "Als het heel erg wordt, moet je maar eens een dagje naar een eigentijdse school komen - ik wed dat je brullend terug wilt naar je stekje bij de krant."
De zorg, het onderwijs en de krantenwereld lijden aan dezelfde ziekte: ze zijn in de greep van managers die menen dat groter een synoniem is van beter. Die nog niet in de gaten hebben dat schaalvergroting leidt tot een vaak groteske vormen aannemende inefficiëntie.

Gisteren sprak ik, per email, met een organisatiedeskundige. Ik vroeg hem, retorisch, of het niet hoog tijd wordt een boek te schrijven over de waanvoorstellingen van managers die de kost verdienen met schaalvergrotingen, en over de vraag hoe het komt dat mensen bij zorgingstellingen, scholen en kranten kritiekloos achteraan lopen.
Hij antwoordde: "De mensen raken steeds meer verkloot door al dat managersgedoe. Ze gaan graag naar hun werk, maar niet naar hun ’organisatie’. De verbinding tussen managers en medewerkers wordt steeds dunner. De mensen onder in de organisatie werken gewoon door en... houden de organisatie feitelijk overeind. Al die veranderingen zijn te bizar om los te lopen."

Hij vertelt een anekdote, een uit het leven gegrepen parabel. Hoe hij laatst op vakantie in Noord-Frankrijk de geiten van de plaatselijke geitenboer had uitgelaten, omdat de man door zijn enkel was gegaan. "Wat ik heb gezien is dat je de geiten niet moet storen als ze eten. Want dan produceren ze de meeste melk. Wat ik ook heb geleerd, is dat ze gewoon hun eigen weg vervolgen, vroeger of later zoeken ze zelf de betere plekken. Dan kun je de Marseillaise of de Internationale fluiten, ze luisteren niet naar je. Wel als je een nog betere graasplek voor ze hebt. Maar dan moeten ze ook vertrouwen in je hebben."

De moraal van het verhaal: managers - in de zorg, het onderwijs, de krantenwereld, waar niet al - zijn geitenboeren die te weinig vertrouwen hebben in hun geiten. Ze leiden hun kuddes naar de verkeerde graasplekken, waardoor de melkopbrengst daalt. En wat doet de manager, de moderne geitenboer die eerst zijn kuddes heeft vergroot zodat er efficiënter gegraasd kan worden?
Hij halveert de kudde, want het rendement moet omhoog.

Wido Smeets, Column Overigens, In: De Limburger 6 september 2003


naar boven

Een paard op het Jelacicplein
houding | uitschelden
De pittigste verwensing in het Kroatisch is geen woord, maar een hele zin. 'Moge je moeder door een paard worden geneukt op het Jelacicplein', zeg je, als je iemand werkelijk de dampen wil aandoen. Dat plein is het centrale plein in Zagreb en er staat inderdaad een paard op, levensgroot en van brons.
Het paard wordt vooralsnog in bedwang gehouden door de heer Joris Jelacic zelf, ook al gegoten in brons, maar de aanwezigheid van dat levensgrote ruiterstandbeeld verleent de uitdrukking een extra vorm van gezag. Het paard staat, bij wijze van spreken, al klaar.

Michaël Zeeman, 'Fluwelen gordijn' in: de Volkskrant, 13 augustus 2003

naar boven

Fret om konijnen te vangen
houding | snelle jongens
Ook Willibrord Nieuwenhuis ontdekt in Fons Van Westerloo, de nieuwe baas van de Holland Media Groep, weinig diepgang. 'Hij spreekt rennend naar de helicopter nog een tekst in, maar een beschouwing moet je van hem niet verwachten. 'Volgens Nieuwenhuis zijn er nu eenmaal twee soorten journalisten: de snelle jongens en de denkers. 'Fons is een fret, zo'n fel beestje dat je een hol injaagt om konijnen te vangen.

Noël van Bemmel, 'Hij verzamelt mensen die meegaan in zijn gekte,' in: de Volkskrant, 11 augustus 2003

naar boven

Ratten, piranha's en neten
beleidsbeïnvloeders | generatiegenoten
'Met al mijn tien vingers wijs ik. Ik ben opgegroeid tussen een generatie verraders. Ik maak deel uit van een generatie die, voor het eerst in eeuwen, de wereld lelijker achterlaat dan ze haar heeft aangetroffen. Niets van allure, niets van stijl, niets van groot gebaar bracht ze tot stand. '
De lijzige stem van Gerrit Komrij (59) bast woord voor woord uit over de hoofden in de propvolle kerk van het plaatsje Ruigoord bij Amsterdam. 'Tussen verraders ben ik oud geworden, tussen misdadigers.' Niets wil hij heel laten van de generatie van mei 1968, de generatie van provo, van de verbeelding. Zijn generatie. Verraders, dictators, linkse mollen, altijd uit op macht. Wat ze brachten, wat ze maakten was een schijndemocratie.
Komrij schuwt geen woord om zijn afkeer te uiten. Ratten, piranha's en neten heeft hij liever dan zijn generatiegenoten.

Lidy Nicolasen, 'Het grote verraad van Komrij's generatie' In: De Volkskrant, 25 juli 2003

naar boven

De schildpad van Wimbledon
houding | er staan
John McEnroe blèrde voor de BBC TV: 'Sjeng Schalken is the turtle of Wimbledon. 'De schildpad is de enige Nederlandse speler bij de laatste zestien in het tennistoernooi van het jaar. Na een stevig doorgedreven training gistermiddag was hij het roerend eens met de New Yorkse 'Big Mouth'. 'Zo is het. Een schildpad trekt zich lekker terug onder zijn dakje. Als ik eruit kom, dan sta ik er'.


ANP, 'Sjeng de schildpad van Wimbledon,' in: Spits, 30 juni 2003

naar boven

Vlaamse gaaien
beleidsbeïnvloeders | verwante zielen
Voor Achilles Cool, schrijver van de verhalenbundel Vlaamse gaaien (Uitg. Atlas, 2003) zijn dieren als mensen. Meer nog zijn mensen als dieren, hoewel de meeste mensen het vermogen hebben verloren zijn dierlijke eigenschappen in zichzelf waar te nemen. In de vijftien verhalen van Vlaamse gaaien worden alle mogelijke ontmoetingen beschreven tussen mensen en dieren die in de verhalen figureren, zijn afgedwaald, uit het nest gevallen of uitgestoten, en de mensen zijn dat net zo. Cools' mensen en dieren zijn enkelingen; zij vinden in een vertegenwoordiger van de andere soort een verwante zielen.
Zo beschrijft Cools het hartbrekende verbond tussen de oude Tet, die zijn leven sleet als slachter, en het biggetje waarmee deze zijn laatste jaren doorbrengt, tussen de illegaal werkende Afrikaan en een Belgische ezel, en tussen Cools en de jonge vos Prins, die in de schoot van Cools' familie opgroeit.

Clara Strijbosch, 'De dierenman'. In: De Volkskrant, 30 mei 2003

naar boven

Oer-rat
beleidsbeïnvloeders | Machiavelli
Joep Schrijvers, auteur van de bestseller Hoe word ik een rat? (Scriptum Management, 2002) die aan de wieg stond van de rattenhype, heeft vorige week officieel een eind gemaakt aan een periode vol aandacht voor de rol van het knaagdier in organisaties. Op het eendags-seminar in Amsterdam 'Hoe word ik een rat? Koershouden in politieke en complexe projecten' werd het thema nog eenmaal van alle kanten belicht: ratten in het bedrijfsleven, streken in de misdaad, rattengedrag in de dierentuin en de fijne kneepjes van oer-rat Niccolo Machiavelli, die in 1513 al noteerde dat men mensen moet 'strelen of uitroeien'. Tussen de bedrijven door werden soepjes en toastjes met rattenvlees uitgedeeld. Schrijvers stopt ermee. Er komt geen vervolg 'Hoe word ik een rat voor gevorderden'.

Theo Stielstra, 'Handboek rattenstreken op het werk'. In: De Volkskrant, 30 mei 2003

Aulich Travel Club
Machiavellis, Sydney, New South Wales

naar boven

Fat cats en topapen
houding | graaien
De discussie over inkomens en bonussen beperkt zich zeker niet tot Nederland. De prestaties van de bestuurders laten de laatste jaren te wensen over. Toch worden forse beloningen en vertrekpremies verdeeld. Dat is tegen het zere been van aandeelhouders. In Londen staat Glaxo-bestuurder J.P. Garnier symbool voor de 'fat cat', de graaiende bestuurder. Aandeelhouders hebben maandag een streep gezet door de beloningsregelingen bij dit bedrijf, een zeldzame vorm van aandeelhoudersactivisme.
Als we willen meespelen op de markt moeten we Amerikaans belonen, stellen de bestuurders van Glaxo, Reed Elsevier en Koninklijke Sheel in hun verweren. 'Als je peanuts betaalt krijg je apen. Wij kunnen dit bedrijf niet door apen laten leiden', zei Garnier eerder.

Gerben van der Marel , 'Apen aan de top'.Uit: Financieele Dagblad, 24 mei 2003

naar boven

De paringsdaad van een bidsprinkhaan
houding | roven
Zalm wil in 2007 weer op het bordes staan, maar dan met een kabinet dat zijn naam draagt. 'De gedachte dat ik nog een keer premier word, is niet uit mijn hoofd verdwenen', zei hij onlangs tegen Vrij Nederland.
Die vurige wens plaatst de samenwerking van Balkenende en Zal;m in een ander daglicht. Het is een politieke paradox, die in het derde of vierde regeringsjaar kan leiden tot bloedige taferelen in de Trèveszaal. Het te verwachten verschijnsel doet denken aan het gedrag van de mantis religiosa, de bidsprinkhaan. Er is weinig fantasie voor nodig om Zalm, in overdrachtelijke zin, voor te stellen als dit beruchte roofinsect, dat na een innige paringsdans de doorns van dijen en schenen in de partner priemt om het slachtoffer vervolgens op te eten.

Jan Hoedeman en Frank Poorthuis, 'Op weg naar Zalm I, in: De Volkskrant, 24 mei 2003

naar boven

Het beste paard van stal
deskundigheid | betekenissen uitleggen
Productiemedewerker Ali heeft heel goed gepresteerd. Zijn baas zet hem ten overstaan van het hele team in het zonnetje: hij wordt gecomplimenteerd als het beste paard van stal. Ali wordt razend. 'Ik ben geen beest', roept hij. Zijn baas probeert de boel te sussen en neemt hem even apart om de zaak uit te praten. Ook dat valt niet goed.
Ali is in zijn beleving voor de groep voor gek gezet, dat moet dan ook voor de hele groep worden rechtgezet. Vanaf dat moment zegt de baas iedere keer als hij een spreekwoord gebruikt dat het een spreekwoord is en legt hij de betekenis uit.

Berber Paarlberg, 'Werken als een paard', in: De Volkskrant, 23 mei 2003

naar boven

Ploegpaard
houding | op taken concentreren
Terwijl Cees van der Hoeven - de afgelopen vijf jaar steeds tot manager van het jaar gekozen - een outcast in eigen land is geworden, beleeft het officiële denken over effectief leiderschap een draai van 180 graden. Richtinggevend daarbij is het boek Good to Great van de Amerikaan Jim Collins, dat met harde cijfers laat zien dat zogeheten celebrity-CEO's het in effectiviteit afleggen tegen bescheidenere collega's.
Leiders die van goede bedrijven voortreffelijke bedrijven weten te maken, schrijft Collins, leiden de aandacht juist van de eigen persoon weg, mijden de schijnwerpers en concentreren zich op hun taken. Met instemming citeert hij een van die succesvolle CEO's, die zichzelf eerder een plowhorse dan een showhorse noemt.

Theo van Stegeren, De omhoog geschreven topman. In: De volkskrant, 26 mei 2003

naar boven

Fat cats
beleidsbeïnvloeders | rijke piefen
Actievoerders in T-shirt met het opschrift 'Inhaligheid doodt nog steeds', rentenierende dames met koddige hoedjes en professionele beleggers in krijtstreeppakken: normaliter zijn ze het nooit met elkaar eens, maar afgelopen maandag vormden ze voor het eerst in de Britse ondernemingsgeschiedenis één front.
Als aandeelhouders van farmaciegigant GlaxoSmithKline - de op een na grootste medicijnenfabrikant ter wereld - stemden ze gezamenlijk tegen het bezoldigingsvoorstel voor topbestuurders, de zogenoemde fat cats (rijke piefen). Het voorstel werd verworpen.

Peter de Waard, Britten roepen graaien van bestuurder halt toe. In: De Volkskrant, 21 mei 2003

naar boven

Oude olifanten en wildebeestenlucht
beleidsbeïnvloeders | oude helden in de wandelgangen
'Een congres is een monster', zegt Hans van Mierlo voor aanvang van de speciale D66-bijeenkomst die moet beslissen over regeringsdeelname in een centrum-rechts kabinet. 'Er kan altijd wat gebeuren.' Maar de oude olifant hoeft zijn stem niet te verheffen en het congres niet te bespelen met zijn oratorische gaven. Later op de middag kiest een verpletterende meerderheid van de 1800 Democraten voor deelname aan het tweede kabinet Balkenende.
Alle oude helden zijn er, ze komen af op de wildebeestenlucht. In de wandelgangen loopt oud-minister Winnie Sorgdrager. Drie weken geleden was ze fervent tegen meeregeren.

Jan Hoedeman, Zoenen, geen bloemen, geen euforie. In: De Volkskrant, 19 mei 2003

naar boven

De pitbull-interviewer
houding | zwakke plekken zoeken
'Wat voor een kind was u?' Het is een van de belangrijkste vragen waarop Ischa Meijer een antwoord wilde hebben. Hij duwde een geïnterviewde terug in de tijd, op zoek naar jeugdtrauma's, conflicten, vriendschappen en uiteindelijk drijfveren van het schrijverschap. Meijer ging uit van de wisselwerking tussen iemands persoonlijkheid en diens literaire arbeid: de tekst verklaart de schrijver en omgekeerd. De geïnterviewde werd net zolang in het nauw gedreven, met tegenstrijdigheden geconfronteerd, tot hij rare sprongen begon te maken.
Als een pitbull houdt Meijer vast en laat niet los tot hij heeft wat hij hebben wil: de zwakke plek van zijn slachtoffer.

JillesHeringa, De pitbull-interviewer. In: De Volkskrant, 18 april 2003

naar boven

Serieuze strontvliegen
houding | alles weten
De Sus, een Antwerpse veertiger, is een prototypische sinjoor; 'een allesweter met gedachten die ge met geen stokken uit zijn kop kon kloppen'. Hij klaagt altijd over de ziekenhuizen: 'Middelheim, dat is een soort van groot warenhuis van ziekten. Ge moet de borden en de pijlen, maar volgen. Alle soorten ziekten kunt ge daar krijgen op de kosten van de ziekenkas.' Wanner Marcel 'de dopper' in zijn stamcafé De Klamper opmerkt dat er toch ook 'serieuze doktoors' zijn, reageert de Sus als volgt: 'Dat is waar Marcel, en ge hebt serieuze strontvliegen ook.'

Joeri Naânai, De 'Sus', weldoend medicijn tegen Antwerpse verzuring. In: De Morgen, 11 april 2003

naar boven

Hond zonder leiband
houding | energie aanwenden
Steve Earle is geen hond om zonder leiband uit te laten. Hij was jarenlang verslaafd aan coke en heroïne, zat een tijdje in de gevangenis, voor het hardhandig vertimmeren van een politieman, en werd volgens de jongste cijfers door zes verschillende echtgenotes in de steek gelaten. Tegenwoordig wendt hij zijn energie evenwel aan om positievere zaken te verwezenlijken. Zo zet de Amerikaanse countryrocker zich actief in voor het afschaffen van de doodstraf, heeft hij de handen vol met het treiteren van president Bush, en brengt de gewEzen bajesklant nu nieuwe cd's uit in een tempo waar haast niemand tegenop kan.

Bart Steenhaut, Geen hond om zonder leiband uit te laten. In: De Morgen, 11 april 2003

naar boven

Terriër
houding | vasthouden
Fred Teeven (44), ex-frontman van Leefbaar Nederland, is terug bij het Openbaar Ministerie. 'Hij gaat werken', zo stond te lezen, 'bij het landelijk parket in Rotterdam en zich bezighouden met de bestrijding van de zware criminaliteit.
Teeven heeft iets met zware criminelen. Zijn motto was: met boeven moet je boeven vangen. Dus sloot hij deals met topcriminelen. Als kroongetuige konden ze hun gabbers verraden in ruil voor strafvermindering. Het was een onorthodoxe strijdwijze waarmee hij in de onderwereld, maar ook onder justitiecollega's, vijanden maakte. Maar De Pitbull, De Terriër, De Bulldozer, zoals zijn bijnamen luidden, zette door. Eenmaal bloed geroken laat hij niet meer los.

Peter de Greef, 'De Terriër in de rechtszaal'. In: De Volkskrant, 31 maart 2003

naar boven

Pitbull
houding | agressie
'Ik houd van sporten met een verwoestende uitstraling, zoals Mike Tyson', zei Edgar Davids in 1994 in Sport International, in een van de weinig langere vraaggesprekken die hij toestond. Hij verwierf bijnamen van beesten die goed kunnen doden: pitbull, piranha. Een vechthond en een vleesetende vis.
Davids, geboren in Suriname en opgegroeid volgens de wetten van het straatvoetbal, leerde zijn agressie in het veld redelijk beteugelen, hoewel hij immer laveert tussen wat mag en wat niet mag. De oogst: 96 gele en twaalf rode kaarten in ruim elf jaar betaald voetbal bij Ajax, AC Milan, Juventus en Oranje.

Willem Vissers, 'Rebel met een harnas van staal'. In: De Volkskrant, 29 maart 2003

naar boven

Als motten op een brandende lamp afvliegen
beleidsbeïnvloeders | diehards
De opkomst voor het 'menselijke schild' in Bagdad valt anno 2003 tegen. In aanloop naar de nieuwe aanval op Irak hebben zich om en nabij honderd activisten uit de hele wereld gemeld. Slechts door hun aanwezigheid hopen ze een oorlog af te wenden - of anders een aanval op een ziekenhuis of een waterreservoir.
Geen slimme wapens, geen rake klappen, maar niet-gewelddadig verzet aan de zijde van de Iraakse burgerbevolking. Trouw aan de strenge leer van het pacifisme. Zij zijn de diehards onder het contingent tegenstanders van een oorlog.
'Als motten die op een brandende lamp afvliegen', zo heeft Joanne Prokopowitsz, woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, de activisten in Bagdad omschreven. Generaal Tom Hanks, die de Amerikaanse troepen aanvoert: 'We houden niet noodzakelijkerwijs rekening met jullie.'

Alex Burghoon, 'De 'diehards' voor de vrede verschansen zich in Bagdad.' In: De Volkskrant, 18 maart 2003

naar boven

Rondkruipende pissebedden
beleidsbeïnvloeders | machtswisselingen
'Een OPGETILD houtblok waaronder je de pissebedden kon zien rondkruipen.' Zo ziet de samenleving in het oude Rome eruit in Asicius de beklaagde , de nieuwe roman van Adelheid van Beuningen. Het is haar derde roman. Net als haar eerste werk, Terentia, speelt het boek zich af rondom de grote staatsman Cicero, in de jaren voor de wisseling van posities die Julius Caesar aan de macht zou brengen. Cicero, 'de man met de flaporen', briljant redenaar en jurist, is door zijn tegenstanders verdreven. De gebeurtenissen in deze roman vinden kort na de terugkeer uit zijn verbanning plaats. Ondanks dat hij werd teruggeroepen, zou Cicero nooit meer worden wat hij was. Vernederingen en politieke tegenstand dreven hem uiteindelijk over de rand van de afgrond.

Clara Strijbosch, 'Adelheid van Beuningen licht tegels in het oude Rome.' In: De Volkskrant, 14 maart 2003

naar boven

Een paard niet vet mesten
beleidsbeïnvloeders | afwezige bazen
'Ajax bekostigde de meerderheidsbelangen in het buitenland uit de beursgang in 1998, die 56 miljoen Euro opleverde. Minimaal de helft van dat bedrag, vermoedelijk meer, is gespendeerd aan de vestigingen in Antwerpen, Ghana en Kaapstad. Zo kostte alleen de oprichting van de academie in Ghana 5,8 miljoen dollar.
'We gaan het product Ajax wereldwijd vermarkten', zei de toenmalige directeur Oldenhof. Vier jaar later is de voetbaleconomie ingestort en is gebleken dat het moeilijk is op afstand te besturen. ( Van Eijden: 'Het paard wordt niet altijd vet gemest als de baas er niet is'). In het afgelopen boekjaar leed Ajax 25,8 miljoen euro verlies, voor een aanzienlijk del veroorzaakt door de buitenlandse vestigingen.

Willem Vissers, 'Ajax verkoopt Belgisch filiaal voor 1 Euro.' In: De Volkskrant, 13 maart 2003

naar boven

Een schaap met krulstaart
deskundigheid | geschiktheid
Uit interview met Loek Hermans, de nieuwe voorzitter van MKB:

U was dertig jaar actief in de politiek, van Kamerlid in 1977 tot minister van Onderwijs tussen 1998 en 2002. Nooit was u zelfstandig ondernemer of werkte u in het mkb. Bent u bang dat uw achterban u ziet als de boeren Brinkhorst - geen boer - zagen als de minister van Landbouw?
'Daar moet je rekening mee houden. Je moet er de ogen niet voor sluiten. Maar ik denk dat ik geschikt ben. Ik heb commissariaten in het mkb, heb als burgemeester van Zwolle te maken gehad met het bedrijfsleven. Ik heb gesproken op seminars van commerciëwle instellingen en de sfeer daar beviel me wel. Ik voldoe aan de meeste criteria, maar een schaap met vijf poten en een krulstaart wordt je nu eenmaal nooit'.

Uit: Yvonne Doorduyn, 'Geen staart met vijf poten en een krulstaart, in: De Volkskrant, 11 maart 2003

naar boven

De kippen betalen
deskundigheid | expertise belonen
Dany Jacobs, hoogleraar bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen en auteur van enkele boeken over de kenniseconomie: 'Managers zijn vaak kortzichtig en zorgen heel goed voor zichzelf. Zij vormen de dominante coalities in bedrijven. Kent u de titel van de laatste bestseller in management-literatuur? Hoe word ik een rat? Technici hebben vaak weinig zin om het gevecht aan te gaan en zijn dan ook de verliezers', zegt Dany Jacobs.
Kortom een verstandig jong mens wordt manager. Minder hard studeren, beter verdienen, meer status, meer zekerheid. Met de stroom krokodillentranen die over het tekort aan bêta-onderzoekers is vergoten, kun je het Aralmeer van uitdroging redden, schreef de sterrenkundige Vincent Icke in een column voor het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde. 'De makke zit bij de industrie, die het vertikt om de kippen betalen voor de gouden eieren. It's the money, stupid!'

Arjen Bakker, 'Kennis op een koopje'. In: De Volkskrant, 22 februari 2003

naar boven

Bullshit detector
deskundigheid | kennis opdoen
'De intellectueel van het college', werd Herman Meijer, de nieuwe voorzitter van GroenLinks, genoemd in zijn acht jaar als wethouder in Rotterdam. Als Herman aan het woord was, luisterden de anderen. In lijzig, rond Rotterdams schilderde hij erudiete vergezichten of zetten hij genadeloze analyses neer.
Met Meijer verdween uit het Rotterdamse debat ontegenzeggelijk een hoop kennis over het multiculturalisme. Hij wist waar hij het over had. Waar anderen praatten over allochtonen, rond de borreltafel en in vergaderzalen, zocht hij ze op. Die opgedane kennis scherpte zijn toch al goed ontwikkelde bullshit dector.


Ron Meerhof, 'Herman heeft niet veel met de 'stem van het volk,' in: de Volkskrant, 17 februari 2003

naar boven

Grijze muizen aan de top
houding | werknemers motiveren
Vraag aan Antony Burgmans, bestuursvoorzitter van Unilever
Door de boekhoudschandalen in de VS mag de bestuursvoorzitter zich niet meer profileren?
'De grijze muis hè? Daar ben ik het mee eens. Ik geloof niet in de trophy-voorzitters, de celebrity die zichzelf neerzet alsof hij in zijn eentje de hele onderneming aanstuurt, van de ondergang heeft gered en nu tot grote hoogten heeft opgedreven. Dat is je reinste flauwekul. Het is mensenwerk en het is teamwerk. Elke andere opvatting is zeer demotiverend voor je werknemers.

Wil Thijssen, 'Niemand dacht: dit móet eens misgaan,' Unilever-topman Antony Burgmans hekelt mythes van de jaren negentig en pleit voor grijze muizen aan de top. In: de Volkskrant, 15 februari 2003

naar boven

De rattenvanger in de mens losmaken
deskundigheid | prestatiecontracten
Indertijd werden rattenvangers per stuk betaald. Dat was niet zo'n slim systeem, lachten ze. 'Waarom zou je in de winter twee ratten vanger, terwijl je er in het voorjaar met de jongen erbij dertig zou kunnen hebben?' Dit voorbeeld van een 'pervers effect' van afrekenen stond onlangs in de krant. Hans de Bruijn, hoogleraar organisatie en management aan de TU in Delft haalt het met smaak op. Hij schreef een boek getiteld Prestatiemeting in de publieke sector (2001) . Afrekenen is in de mode, maar er kleven grote bezwaren aan.
Prestatiemeting is onder meer schadelijk voor een professionele houding, roept om strategisch gedrag -zie boven de rattenvangers. Er wordt productie op papier geleverd, die niet per se een relatie heeft met de werkelijkheid. Vandaar de 'perverse effecten'.
Prestatiemeting leidt tot hiërarchie. Je krijgt gereedschap in handen om mensen te beoordelen, en het zijn sterke knieën die die weelde kunnen verdragen. De verleiding om stoer te doen is enorm, maar professioneel een ramp.

Martin Sommer, 'Betalen naar prestaties maakt rattenvanger in de mens los,' in: de Volkskrant, 15 februari 2003

naar boven

Het cyclisch karakter van de walvis
beleidsbeïnvloeders | ad hoc-coalities
Philip Everts, politicoloog en universitair hoofddocent in Leiden, kent aan de vredesbeweging een cyclisch karakter toe: perioden van op- en neergang wisselen elkaar af. Hij hanteert de metafoor van de walvis die soms met groot geweld boven water komt om daarna weer met een grote plons onder water te verdwijnen.
Het succes van de jaren tachtig was het succes van de brede coalitie: het maatschappelijk middenveld liet zich mobiliseren. Door de radicale stelling name tégen de oorlog en de afzijdigheid van de grote actoren is zo'n mobilisatie nu niet mogelijk. Het protest van Amsterdam tegen de oorlog in Irak is er daarom een van de ad hoc-coalitie vam allochtone, pacifistische en anti-militaristische groepen. GroenLinks en de SP zijn de belangrijkste dragers. Vooralsnog.

Frank van Zijl, 'Tegen de oorlog, weg met Saddam,' in: de Volkskrant, 15 februari 2003

naar boven

De as van de angsthazen
beleidsbeïnvloeders | verbond
Volgens commentator David Brooks van het conservatieve weekblad The Weekly Standard beseffen Frankrijk en Duitsland wel degelijk welk gevaar Saddam Hoessein vormt, maar zien ze liever 'Amerikaanse mannen en vrouwen dan Franse en Duitse sterven voor het behoud van hun veiligheid'.
De Axis of Weasels -de As van de Angsthazen - noemen de conservatieve columnisten het Frans-Duitse vredesverbond.
Zoals de Europese critici van de VS betogen dat het Washington te doen is om de olie van Irak of om de alleenheerschappij in de wereld, zo hameren de Amerikaanse conservatieven erop dat het Frankrijk slechts gaat om het veilig stellen van zijn belangen in Irak. Voor anderen in het conservatieve kamp staat vast dat Frankrijk en Duitsland er niet zozeer om te doen is de Irakezen een oorlog te besparen, alswel om de macht van de Verenigde Staten aan banden te leggen.

Bert Lanting, 'Berlijn- Parijs: As van de Angsthazen,' in: de Volkskrant, 12 februari 2003

naar boven

De muis en de leeuw
beleidsbeïnvloeders | gokbeluste dictators
Het is de omgekeerde wereld. Op het moment dat de Verenigde Staten aansturen op een militair ingrijpen tegen Saddan Hussein, dreigt Noord-Korea met een oorlog tegen de Amerikanen. Preventieve aanvallen zijn niet het alleenrecht van de VS, zo brult de muis uit Pyongyang tegen de leeuw uit Washington. Pas op voor badinerende grappen: daarvoor is de dreiging van een nucleair conflict te serieus.
De Noord-Koreaanse leider Kim Yong II zoekt de confrontatie. Hij heeft de IAEA-inspecteurs het land uitgezet en de kernreactor van Yongbyon, die genoeg splijtstof kan produceren voor een of meer kernwapens, weer opgestart. Deze pressiepolitiek moet Amerikaanse consessies afdwingen.
Kim Yong speelt hoog spel en schroomt niet de nucleaire kaart op tafel te leggen. Kernwapens als afschrikking zijn bekend, kernwapens in handen van een gokbeluste dictators zijn nieuw. Dit is een probleem voor de hele internationale gemeenschap. Dus niet alleen voor de Amerikanen, maar ook voor de Europeanen.

Commentaar, 'De muis en de leeuw'. In: de Volkskrant, 10 februari 2003

naar boven

Pauwen
houding | paraderen
Ver voordat Powell zijn historische rede voor de Veligheidsraad hield, was ik met CNN al bij de VN.
Een vogelkooi.
De inhoud kwetterde er lustig op los en paradeerde met opgezwollen borst door de rijen. Dít is de Veligheidsraad, dit is leven, dit zijn 's werelds beste stropdassen en opgestreken veren (die zich hier en daar uitbreiden tot een zo volle tooi, dat de pootjes de last nauwelijks nog konden dragen en de pauwenmannen steun bij de ervaren paradijsvogels moesten zoeken om niet om te vallen, een oefening die alom tot verhoging van de pret leidde.
De pauwen waren in afwachting van de mooiste onder hen: Powell (door de Volkskrant gisteren abusievelijk een havik genoemd). Het duurde even, maar toen trad hij dan ook met blinkende dauwdruppels op de staart de kooi binnen, begon bevriende pauwen te kussen, omarmde een paar onbekende haantjes, hield passerende handjes vast en keek de bezitters diep in de ogen.
De zeer fraaie en voorname Kofi Annan verscheen zonder kroon. De bescheiden pauw.

Jan Mulder, 'Pauwen'. In De Volkskrant, 6 februari 2003

naar boven

Speelvogels
houding | naïviteit
Een aantal toprijders (veldrijden) houdt het voor gezien. De Clerq (36) stapt af en ook de beste van dit seizoen keert de sport vermoedelijk de rug toe. Rabo-renner Nijs, altijd falend tijdens een WK, ambieert een carrière op de weg.
Wereldkampioen Welles (24) blijft wel actief. De 'speelvogel' (Vlaams voor naïef, onbezorgd lachebekje; Wellens bekommert zich bijvoorbeeld zelden om zijn materiaal) wacht vandaag een heldenontvangst in zijn Vorselaar.

De Volkskrant, 3 februari 2003

naar boven

Waarom vogels zingen
houding | dingen uit jezelf doen
'Waarom weten vogeltjes dat ze moeten zingen terwijl niemand ze dat heeft geleerd? Waarom doen mensen dingen uit zichzelf, zonder dat iemand ze dat heeft voorgedaan? Ik voel dat ik onderdeel uitmaak van één groter geheel. Ik zal terugkeren, niet als mens, met of zonder de herinneringen van het vorig leven, maar wel als onderdeel van de natuur. Die kracht zit in me, ik weet dat het zo is. Het staat niet helemaal op zichzelf. 'Je kunt het ook wetenschappelijk benaderen. Het is allemaal energie die zich in een bepaalde cohesie uit. Die vormen vallen dan weer uit elkaar en keren terug in een andere hoedanigheid.
'Wat gebeurt er dan met de geest? Die valt weg na het sterven, maar nooit helemaal. De geest maakt deel uit van het collectief geheugen. Maar mijn geest vol kleine geschiedenis, die is straks gewoon weg. Het gaat erom dat de mensheid in het algemeen groeit met al die gezamenlijke kleine ervaringen.'
Dat is precies waar het om draait in het positieve mensbeeld van de 32 jarige liberale politica (staatssecretaris voor Verkeer) Melanie Schultz Van Haegen-Maas Geesteranus: dat de beschaving er op vooruit gaat.

Jan Hoedeman, 'Melanie Schultz. Patatgeneratie? Wat een onzinnig verwijt.' In: Het Volkskrant Magazine, 11 januari 2003

naar boven

Jurassic park
beleidsbeïnvloeders | oud-gedienden
Het leek Jurassic Park wel, afgelopen weekeinde. Van alle kanten kwamen de dinosauriërs aangesloft. Hans Wiegel, Frits Bolkenstein en Willem Aantjes staken hun hoofd om de hoek van de landelijke politiek, die zij jaren geleden hadden verlaten.
Maar ook oud-premier Dries van Agt kwam stampvoetend langs gelopen.
Oneerbiedig die terminologie naar de film? Ze is van een lid van het CDA-campagneteam, waar de opkomst van de oud-gedienden uit eigen kring ongetwijfeld met ergernis werd besproken. Dat Gerrit Zalm steun zoekt bij Wiegel en Bolkestein is tot daar aan toe, maar dat van Agt en Aantjes de populaire jeune premier Balkenende met hun eigenwijze mening gaan bestoken, daar zit het CDA niet op te wachten.


Uit: Bert Wagendorp, 'Partijdino's sloffen brullend het strijdperk in.' In: De Volkskrant, 7 januari 2003

naar boven

Jonge hond-zijn
houding | geldingsdrang
Uit interview met Elco Brinkman, de opvolger van Lubbers:
U en Lubbers waren in '94 ten opzichte van elkaar heel rare mannen. U was aangewezen als de opvolger van Lubbers, u vermeed elkaar als of het om de zware pest ging. We genoten ervan en tegelijkertijd was het gênant. Was het niet een symptoon van diezelfde ongeremde geldingsdrang?
'Je moet een jonge hond zijn jonge hond-zijn gunnen. Ik denk dat jaloersheid wel een rol zal hebben gespeeld. Dìt blijf ik vreemd vinden: die degelijke en ervaren partij is er niet in geslaagd om de oude en de nieuwe generatie, om Ruud en mij, als het ware bij elkaar te houden.
'De wijzen uit de partij hadden op een gegeven moment moeten zeggen: en nu geen gezeur. De toenmalige partijleider heeft zelfs niet naar Jan de Koning willen luisteren, terwijl die toch een reputatie had als grand old man.

Uit: Jan Tromp, 'Met een jaap in het gezicht', in: De Volkskrant, 28 december 2002

naar boven

Nestjes leeghalen
doelen en werkwijze | zakendoen in het Oostblok
De nouveaux riches moeten in tegenstelling tot het 'oude geld', status kopen. De overwegende self made mannen boksen tegen de oude elite op met protserige spullen en hobby's. Uit de toptien van onbescheiden nouveaux riches let alleen kruidenier Dirk van den Broek op de kleintjes en bewoont hij slechts een bescheiden villa in Noordwijk. Zijn grootste hobby? 'Nestjes leeghalen', ofwel zakendoen, in het Oostblok.

Jos van Hezewijk, 'Top 10 onbescheiden nouveaux riches'. In: Het Volkskrant Magazine, 21 december 2002

naar boven

De poot van de octopus
beleidsbeïnvloeders | zonderlingen
Nog steeds staat voor vastgoed-consultant Olaf Schwencke en mede LPF'ers allerminst vast dat de moord op Pim Fortuyn het werk van één persoon was. 'Als we niet onderzoeken of Volkert V. de poot is van een octopus, dan kom je er nooit achter. Veel mensen vragen zich af wat erachter zit. Waarom de politie niet overal rondvraagt: waar is Pim geweest vanaf maart tot 6 mei? Op de dag van de moord was Pim bij Jorien van den Herik van Feyenoord. Maar de politie is niet komen vragen of hij iets bijzonders heeft opgemerkt. Dat is toch belachelijk?'
Een octopus, zegt Schwencke, heeft veel poten. 'Je moet zo'n poot ontrafelen en terugdraaien wil je bij de octopus zelf komen. Doe je dat niet, dan is dat een grote blunder. Een eenzame zonderling die zonder hulp, helemaal in zijn eentje, in het Mediapark iemand neerschiet: kom nou, mijnheer! Dat is toch te simpel voor woorden? Als u dit nou groot opgemaakt in de krant afdrukt heeft de Nederlander het gevoel dat er tenminste iets gebeurt.

Ben Haverman, 'Er kan nog veel en veel meer asfalt bij in dit land.'
Het Volkskrant Magazine, 21 december 2002

naar boven

De kudde verslaan met een karper
beleidsbeïnvloeders | experts
In het verleden zijn al eens prachtige resultaten behaald met een chimpansee en met een gorilla, dus waarom het niet eens geprobeerd met een leeuwenkop?
Met die gedachte laat de website Belegger.nl de meer dan 600 duizend ‘zelfstandige’ beleggers in Nederland hun krachten meten met Vinni. Deze siergoudvis voorspelt elke ochtend om 5 minuten over 11 hoe de Amsterdamse beurs zich zal gedragen, Zwemt Vinni aan de linkerzijde van zijn aquarium, dan daalt de AEX-index. Bevindt Vinni zich op het moment suprème rechts, dan eindigt de beursbarometer in de plus.
‘Het is een spiegel voor de beleggingswereld’, stelt Mathijs Kanis van Beleggers.nl, ‘Daarin volgt ook iedereen maar wat de experts of adviseurs roepen’.
Het idee van de beleggende beesten is vijftien jaar oud. De zakenkrant The Wallstreet Journal besloot in 1988 een theorie van de econoom Burton Malkiel aan de praktijk te toetsen. Malkiel stelde dat een aap met dartspijlen op de beurspagina van een krant mikt, een even goede aandelenportefeuille kan samenstellen als de deskundige beleggingsadviseurs. De mandjes met aandelen die de geblinddoekte aap koos , deden het niet beter dan de portefeuilles die de experts samenstelden, bleek na tien jaar.
Vinni is misschien niet zo’n gek idee. Hij zat er de eerste drie dagen naast. Maar als de beleggers blind achter de kudde aanrennen, kunnen ze ook in een goudkarper geloven.

Peter van Ammelrooy, 'De kudde verslaan met een karper' In: De Volkskrant, 14 december 2002

naar boven

De voedselwaakhond
beleidsbeïnvloeders | autoriteiten
Voedselcrises zijn er in de afgelopen jaren veel geweest. Te veel. Een korte terugblik geeft een onthutsende opsomming: dioxine in kippen, salmonella in eieren, rundvlees met BSE-risico , varkens met pest en dierenvoer dat was vervuild met het verboden MPA-hormoon.
De snelle opeenvolging van schandalen zet aan tot denken. Wat is er toch aan de hand met de bedrijfsketens die ons voedsel produceren? Willen ze niet leren van fouten? Of zijn de ketens zo ingewikkeld dat niemand er nog overzicht heeft?
De 'voedselwaakhond' heeft als belangrijkste nieuwe taak de zorg en ongerustheid over de betrouwbaarheid van het voedsel weg te nemen. In 2003 zal de Voedsel en Waren Autoriteit zich moeten bewijzen als een organisatie die een belangrijke rol vervult in de voedingsmiddelenketen. Niet alleen blaffen, ook bijten als het moet. De VWa moet respect afdwingen bij boeren, telers en de verwerkende industrie.

Pieter Lalkens, 'Niet aleen blaffen, ook bijten'. In: De wereld in 2003, Het Financieel Dagblad, 8 december 2002

naar boven

Experiment met piranha's
deskundigheid | je mogelijkheden benutten

Als de piranha’s tijdens het voeren aan een kant zijn, wordt in een bak met piranha’s in het midden een glasplaat geplaatst. Nadat de vissen gegeten hebben zwemmen ze rond en tegen de glasplaat aan. Ze proberen telkens weer aan de andere kant van de bak te komen. Na iedere aanloop stoten ze hun neus. Na verloop van tijd zwemmen ze tot aan de glasplaat en weer terug.

Na enige weken wordt de glasplaat verwijderd. Dan zou je verwachten dat de vissen doorzwemmen. Maar dat is niet zo. Ze zwemmen tot aan het midden en draaien dan weer om. Zoals ze hebben geleerd: ‘Tot hier en niet verder.’

Precies dezelfde verschijnselen zien we ook in het leven van alledag: onzichtbare grenzen in onszelf, die ons afhouden van het benutten van onze mogelijkheden, onze potentiële kwaliteiten te ontvouwen en onze voornemens werkelijkheid te laten worden.


Marco von Münchhausen, So zähmen Sie Ihren inneren Schweinhund! Uitg. Campus Verlag, Frankfurt/New York 2002


naar boven

Koekoek in nest van aangeslagen albatros
doelen en werkwijze | dubbelhartige strategie
Het meest dubbelhartig is natuurlijk: de sluwe strategie waarmee de SP de afgelopen jaren doelbewust de natuurlijke terugvalpositie van de PvdA in oppositie dacht te kunnen bezetten. Marijnissen in Vrij Nederland: 'Ik denk dat we de PvdA zo langzamerhand overvleugelen'. Als een koekoek die zijn ei uitbroedt in het nest van een aangeslagen albatros.
Je moet maar durven. Om de partij van Mao, Jan Marijnissen en Tiny Kox te beschouwen als de ware erfgenaam van Troelstra, Drees, Den Uyl en Kok. Je moet maar durven om de socialistische ervaringen uit Oss belangrijker te achten dan honderd jaar sociaal-democratisch laveren tussen realisme en idealisme van SDAP en PvdA.

René Cuperus, 'De SP-koekoek broedt in het PvdA-nest'. In: De Volkskrant, 3 december 2002

naar boven

Wild vliegje en vleesetende plant
beleidsbeïnvloeders | zichzelf opheffen
Tot zichtbare opluchting van de gevestigde orde is daar plotseling het nieuwe Oostenrijkse model. De FPÖ van Jörg Haider, drie jaar geleden beschouwd als de potentiële staatsvijand nummer I van heel Europa is via allerlei ruzies en schandaaltjes bezig zichzelf op te heffen. Wordt langzamerhand geabsorbeerd door gewoon rechts, als een wild vliegje door een vleesetende plant. Kijk eens wat hier gebeurt! De leefbaren van alle soorten vliegen zichzelf dood, en voor de verweesde kiezer staan VVD en CDA elkaar met open armen te verdringen.

H.J.A. Hofland, 'Dit gammele bestel.' in: De Groene Amsterdammer, 30 november 2002

naar boven

Ideologische veren afschudden
bedrijfsklimaat | ideologie
Kan een partij haar 'ideologische veren' wel van zich afschudden zonder zichzelf op den duur schade te berokkenen? Wat is een partij zonder ideologische redenen van bestaan? Zij kan nog zulke goede bestuurders leveren - de mens leeft niet van brood alleen. Vele PvDA-ers moeten dat onder het regime-Kok ook gevoeld hebben, maar tja, Kok was in den lande hoogst populair. De partij kon hem dus als stemmentrekker niet missen.
Dat neemt niet weg dat hij, met zijn afkeer van ideologie, zijn partij haar ziel heeft ontnomen. En toen zij met de VVD, haar natuurlijke tegenstander, ging regeren, kwam de ideologie helemaal onder de korenmaat te staan. Zo is de PvDA een bestuurderspartij geworden, met alle, in Socialisme & Democratie zo kleurrijk beschreven kenmerken daarvan. Met andere woorden: wat Kok zo populair maakte in het land, heeft bijgedragen tot de neergang van zijn partij.

J.L. Heldring, 'Speelt ideologie geen rol meer?', In: NRC handelsblad, 28 november 2002

naar boven

Mijnenhonden
taken en bevoegdheden | onmogelijke opdrachten
Na vier jaar zijn de VN-wapenadviseurs in Irak weer aan het werk gegaan. Hun taak is niet benijdenswaardig: ze worden naar voren gestuurd met een gevaarlijke bijna-onmogelijke opdracht. De wapeninspecteurs zijn mijnenhonden, is meermaals gezegd. Inderdaad - maar als VN érs zijn ze wel onze mijnenhonden, die alle steun verdienen.

Lux et Libertas, , 'Mijnenhonden', In: NRC handelsblad, 27 november 2002

naar boven

Lipstick op varken
doelen en werkwijze | overwaarderen
'Wat de beleggers het schuim op de lippen bracht, was een reclame die tot vorige maand dagelijks op de tv was. In de parodie raadde een snelle geldmanager zijn analisten met een kwaadaardige grijns aan: Let's put some lipstick on this pig! - pak een waardeloos of riskant aandeel, en verkondig dat het een nieuw wereldwonder is. Overwaardeer!
De referentie was niet te missen. Concurrent Merrill Lynch was net in het nieuws vanwege zwakke aandelen die door analisten overgewaardeerd waren om zaken van het betreffende bedrijf binnen te halen. in e-mails hadden de gevallen Merril-analisten het over 'schoongeboende dogs' gehad: vandaar de varkensanalogie.

Diederik van Hoogstraten , 'Heilig boontje met pariagedrag', In: de Volkskrant, 27 november 2002

naar boven

Als konijnen in koplampen kijken
houding | bewegen
Wat in het boek van voormalig campagneleider Jacques Monasch - De strijd om de macht - in het oog springt is het functioneren van Wim Kok achter de schermen van de verkiezingscampagne; tot nu toe is dat aspect onbelicht gebleven. Zelfs Margreeth de boer zwijgt erover in haar evaluerende rapport.
'Kok heeft een heel dwingende rol gespeeld', zegt Monasch. Het goede beeld van Paars verbrokkelde, Fortuyn rukte op en opvolger Melkert werd langzaam verzwolgen in het politieke moeras. 'Koks chagrijn daarover vertaalde zich uitsluitend intern, binnen het campagne team. We bewogen niet meer, we tuurden als konijnen in de koplampen'.

Jan Hoedeman , 'PvdA-top wilde kok opnieuw als premier', In: de Volkskrant, 26 november 2002

naar boven

De slechtvalk
houding | verlangen
De roman is in alles een liefdesgeschiedenis. Het verhaal gaat over een gefortuneerd, excentriek Iers echtpaar dat een middag te gast is bij een rijke Amerikaanse dame op het Franse platteland. De Ierse dame draagt een aan een leren veder vastzittende slechtvalk met zich mee, die als katalysator fungeert bij elke gebeurtenis en elk gesprek dat de personages voeren. Alles komt die middag in de vogel samen: haat, liefde, vrijheidsdrang, onderdrukking, jaloezie, kunst. Het verhaal wordt verteld door een vriend van de gastvrouw, het alter ego van de auteur, die net als in Wescotts werkelijke leven zijn hunkering naar liefde en genot niet kan onderdrukken als hij Lucy, de valk, observeert, aanraakt en denkt 'dat de eetlust van de valk te vergelijken was met amoureus verlangen'. Alles kwam samen in één lange aaneenschakeling van woorden: oude vrijgezelle hongerige vogel, hongerige man-vogel op leeftijd, wat haat ik van verlangen, wat verlang ik naar genot, wat geniet ik van liefde, en hoe zwaar moet het vallen om niet langer jong te zijn.


Wim Wirtz, 'Een slechtvalk vol gevoelens'. In: De Volkskrant, 22 november 2002
Recensie van Glenway Wescott, De slechtvalk. Wereldbibliotheek, 2002.

naar boven

Een omhoog kronkelende aal
houding | betrouwbaarheid
Nawijn had ook ronduit tegen Nova kunnen zeggen dat hij geen woord van dat interview terugnam, en hij had dat de volgende ochtend tegenover de geschrokken Balkenende kunnen herhalen.
'Luister, Jan Peter - misschien had ik het je meteen bij ons sollicitatiegesprek in juli moeten vertellen, en sorry dat ik het ben vergeten, maar ik ben nou eenmaal én als mens én als lijsttrekker van de LPF, én als minister voor herinvoering van de doodstraf, en ik zal dat in de aanstaande campagne ook overal verkondigen.
...Maar ja. Zo eentje is Nawijn nooit geweest. Hij bleek van meet af aan een scharrelaar, een draaikont, een knoeilap, een aal in een emmer met snot, om mijn goudeerlijke oude Friese moeder te citeren. Dat wisten we al. Daar hadden ze dat spoeddebatje van gisteren ook niet voor hoeven te houden.
Waar het nuttig voor was, dat was om vast te stellen hoe de aal zich omhoog zal kronkelen als hem ook maar een fractie van de macht wordt gegund. Bijna Kamerbreed leek hij ontveld en gefileerd. Afgezien van de bijval van zijn mede-palingen uit de LPF-gelederen was Zalm eigenlijk de enigste vis die zich gedekt hield.'Het is een onbetrouwbaar sujet', zag je hem denken, 'maar misschien hebben we straks net die paar zetels van 'm nodig voor een nieuwe meerderheid.
En Nawijn verliet het debat als een triomfator. Hij had alles betreurd en niets teruggenomen en niemand in twijfel gelaten over wat hij zal doen als hij zijn zin krijgt.

Jan Blokker, 'Aal.' In: De Volkskrant, 20 november 2002

naar boven

Mensen zijn geen ongedierte
houding | waardigheid
De doodstraf past om verschillende redenen niet in ons rechtssysteem, vindt Piet Hein Donner. Bij straffen door de overheid speelt niet alleen vergelding, maar het idee dat mensen verbeterbaar zijn.
...Met het recht dat wij als samenleving mensen permanent (door de doodstraf) gaan verwijderen, moeten wij uiterst voorzichtig zijn. Wij moeten ervoor oppassen om op deze wijze te praten, want mensen zijn geen ongedierte, ook al kunnen zij zich soms als zodanig gedragen. Toch zijn mensen naar onze mening drager van de menselijke waardigheid, op welk uitgangspunt dat ook moge berusten. Als wij op deze manier over mensen spreken, dan hebben wij het indirect over onszelf. Daar moeten wij als samenleving van onthouden.

Mr.P.H.Donner, demissionair minister van Justitie, 'Mensen zijn geen ongedierte'. Ingezonden stuk, NRC Handelsblad, 20 november 2002.

naar boven

Meedenkende dieren
beleidsbeïnvloeders | leveranciers
Van Lévi Strauss is de beroemde uitspraak dat het dier goed is om mee te denken. Het biedt de mens de mogelijkheid zichzelf en anderen een identiteit te geven en daarover te spreken. Dieren behoren tot de belangrijkste leveranciers van metaforen waarmee mensen met elkaar communiceren. Dat kan in positieve zin zijn (denk aan namen van Amerikaanse foootballclubs) of in negatieve zin: scheldwoorden bijvoorbeeld. Dieren zoals honden, geiten, katten, varkens, eenden, kippen en ezels zijn sterk vertegenwoordigd in het arsenaal van scheld - en bijnamen die mensen elkaar toevoegen.

Sjaak van der Geest, 'Onze vijand en vriend de tijger'. In: de Volkskrant, 18 oktober 2002
Boekbespreking van Peter Boomgaard, Frontiers of fear - tigers and people in the Malay world. 1600-1950. Yale University Press, 2002

naar boven

Papegaaien
beleidsbeïnvloeders | schimmige figuren
'Er wordt nu gerichter gekocht', zegt trainer Henk Stee. 'Wij laten ons niet door jan en alleman aanpraten wat we nodig hebben. In het verleden was de Alkmaarse voetbalclub AZ een populair oord voor allerlei schimmige figuren. Iedereen wist: daar zit geld, daar is handel. De papegaaien zijn verdwenen, tegenwoordig wordt voorzitter Scheringa omringd door mensen die hem durven tegenspreken maar die wél verstand van voetbal hebben'.

Wybren de Boer, 'De papegaaien zijn langzaam bij AZ verjaagd,' In: de Volkskrant, 18 oktober 2002

naar boven

Mail chauvinist pig
houding | ergens voor uitkomen

Toen Bas Batelaan (financiële dientverlening) stage liep bij de Europese commissie in Brussel werkte hij voor een vrouw. ‘Dat was de eerste en de laatste keer, want dat ging niet zo goed. Volgens hem hebben vrouwen sterker dan mannen het gevoel dat ze zich moeten bewijzen, waardoor ze hun werk minder relativeren. ’Ambitieuze vrouwen nemen zichzelf veel te serieus.

Daarom werkt Batelaan liever samen met mannen. ‘Ik hou wel van dat typische guys thing. Overdag samen naar de mijnen en ’s avonds de kroeg in, achter de vrouwen aan.’ Hij is ervan overtuigd dat veel mannen die mening delen. ‘Alleen met mannen onder elkaar durven ze er voor uit te komen. Want als een man zegt dat hij niet onder een vrouw wil werken is hij een mail chauvinist pig. Andersom is de vrouw altijd het arme meisje in de boze mannenwereld.’


Mathilde Sanders,  ‘Old boys netwerk is het echte glazen plafond In: De Volkskrant, 22 januari 2002


naar boven

Monkey on my back
houding | verslaving

HARRY, ZOON van prins Charles en misschien ooit koning van Engeland, is betrapt op het drinken van alcohol en het roken van joints toen zijn vader niet thuis was. Engeland in rep en roer.

Als je zo jong als Harry bent en je blowt er lustig op los, heet dat je experimenteert met drugs. Dat klinkt minder gevaarlijk, een beetje alsof je een kleine wetenschapper bent. Met drugs kan dat – ik heb nog nooit gehoord dat iemand met bier en whisky experimenteert.

Op zeer jeugdige leeftijd experimenteer je met snoep. Op welke plek men de snoep ook verbergt, je vindt hem wel. Je vertoont alle kenmerken van een verslaafde. Na een aantal experimenten bleek het voor mij chocola te zijn: de monkey on my back  is er een van chocola. Een dag zonder en ik word onrustig.


Remco Campert,  ‘Experimenten’.  In: De Volkskrant, 16 januari 2002


naar boven

De beste kameleon
deskundigheid | professionaliteit

In het televisieprogramma pakhuis de Jong werd Paul Rosenmöller geconfronteerd met archiefbeelden uit zijn tijd als havenstakingsleider in de jaren zeventig. Hij had een matjeskapsel met haar in de nek. In plat imitatie-Rotterdams sprak hij over de telegramme die hij had gestuurd naar de kankerbedrijve en daje op een gegeve moment naar het actiecentrum moet gaan om te zegge ‘gohferdomme jonges, ik heb te weinig poen’.

De Jong vroeg zich af wie nu de échte Rosenmöller was: ‘Is de beste politicus van het land ook de beste kameleon?

‘Rosenmöller nam de beschuldigingen met een professionele glimlach in ontvangst, oh wat grappig.


Maarten Huygen,  ‘Kankerbedrijve, gohferdomme’.  In: NRC Handelsblad, 16 januari 2002


naar boven

Slangen bezweren.
houding | aankijken tegen ondergeschikten

President-commissaris Jan Timmer van de Nederlandse Spoorwegen beschuldigde minister Netelenbos afgelopen woensdag van “digitaal denken’’, omdat ze vasthield aan de letter van het prestatiecontract.

Ziedend was hij: ’hoe kan je een bedrijf leiden als je steeds naar Zutphen moet of waar dan ook om slangen te bezweren.?

Als Timmer kwaad is, en volgens mij is deze man die zichzelf graag met een tank vergelijkt (Operatie Centurion) dat nogal vaak, verhaspelt hij zijn beeldspraak op een interessante manier. Onrust bezweren wordt slangen bezweren; dat zegt iets over hoe deze president-commissaris tegen zijn ondergeschikten aankijkt.


Bas Heijne,  'Managersmentaliteit' In: NRC Handelsblad, 6 januari 2002


naar boven

Aandeelhouderwaardewolf
houding | hebzucht

De Groningse economie-professor Arjen van Witteloostuijn stelt dat ‘machomanagers’ in het bedrijfsleven door excessief saneren ‘anorexia-ondernemingen’ creëren. De drijvende kracht hierachter is het aandeelhouderskapitalisme. Omwille van de beurskoers en het dividend nemen raden van bestuur van beursgenoteerde ondernemingen systematisch besluiten die de winstgevendheid op korte termijn bevorderen. Dit gaat ten koste van het personeel, de maatschappij, en de belangen van de onderneming op lange termijn.

In de proza van deze professor klinkt dat zo:

‘In de loop van de jaren negentig is, in de slipstream van de neoliberale revolutie, een nieuwe heilige geboren: de topmanager of dito ondernemer. ’Hij bedient zich, heel verdacht, van ‘oogverblindend Angelsaksisch jargon’. Hij denkt alleen aan aandeelhouderswaarde. ‘Nadat de aandeelhouderwaardewolf de achterdeur heeft verlaten, komt deze per ommegaande in schaapskleren via de voordeur weer binnen. ’Nadenken valt hem zwaar en ‘voor lezen heeft deze machomanager sowieso geen tijd’. Hij heeft behoefte aan een ‘eenvoudig en overzichtelijk managementleven’. Intussen doen de heren aan zelfverrijking. Hebzuchtige dommerikken en slechterikken.


Frank van Kalshoven,  'Macho-professor Van Witteloostuijn hangt zich op' In: De Volkskrant, 8-12-2001


naar boven

De aap en de gorilla
samenwerking | elkaar helpen

22 juni – Met Francois op de motor naar het strand. Onderweg worden we aangehouden door de politie. ‘Putain de merde,’ vloekt Frans. We dragen geen van beiden een helm. Francois laat zijn kaart van het corps diplomatique zien. De agent werpt er een achteloze blik op en trekt zijn boekje. Zesduizend francs wil hij. Ik ben benieuwd hoe Francois zich hieruit zal redden. Hij spreekt behoorlijk Wolof  en begint allerlei dingen te zeggen waar de agent ommoet lachen.  Even later stopt de man zijn boekje in zijn zak, geeft Francois een klap op de schouder en laat ons gaan.

‘Hoe heb je dat klaargespeeld?

‘Oh, dat was niet zo moeilijk. Er zijn in het Wolof enkele uitdrukkingen, als je die kent zijn mensen zo onder de indruk dat je met alles wegkomt.

‘Later vertaalt hij er een paar voor me: Het leven is niet gemakkelijk. We zitten allemaal in hetzelfde schuitje. De aap cultiveert niet opdat de gorilla oogst.


Uit: Lieve Joris, Mali Blues. Rainbow Pocketboeken, Amsterdam 2000


naar boven

Vliegen en bijen in een fles
doelen en werkwijze | strategievorming

Stel je stopt eenzelfde aantal bijen en vliegen in een fles. Die leg je horizontaal neer met de bodem naar het licht. De bijen denken slim te zijn. Zij weten vanuit hun korfervaring dat de uitweg daar is waar het licht vandaan komt. Dus zwermen ze naar de lichte bodem van de fles en blijven het daar proberen. De niet-voorgeprogrammeerde, domme vliegen weten daar niets van en doen maar wat. Binnen vijf minuten zijn alle vliegen uit de fles gevlogen terwijl de bijen er zullen sterven van uitputting en honger. Het probleem is dat we te veel bijen hebben die strategie vormen en niet genoeg vliegen.’


Uit interview met Henry Mintzberg in NRC Handelsblad, 4 maart 2000


terug | meer verandermetaforen

De haan kraait drie keer
houding | verloochenen
D-66 partijleider De Graaf haalde in bedekte woorden uit naar VVD-leider Gerrit Zalm. 'Je hoort de haan zachtjes kraaien als Zalm spreekt', zei De Graaf. Een Judas durfde hij Zalm net niet te noemen. De Graaf deinsde hiermee terug in zijn tekst. Op zijn papier, dat de favoriete D66-lijsttrekkerskandidaat lang voor de stemmingsuitslag pontificaal en zichtbaar in zijn jaszak droeg, stond 'de haan kraait drie keer' over de VVD-lijsttrekker. Een duidelijker verwijzing naar Judas - de discipel die in het Bijbelverhaal Jezus verraadt - is moeilijk denkbaar. 'Ik vind dat Zalm Paars verloochent, terwijl Paars juist heel goed was voor het land', lichtte De Graaf na afloop toe.

'D66: ontlast starters op de huizenmarkt' In: De Volkskrant, 18 november 2002

naar boven

Rupsje nooitgenoeg
doelen en werkwijze | verzelfstandigen
'Holland Casino is als Rupsje Nooitgenoeg: het wil almaar meer, meer, meer', schrijft de Algemene Bond voor Casinopersoneel, kortweg ABC, in een brandbrief aan de ministers van Justitie en Economische Zaken. Holland Casino wil verzelfstandigen en naar de beurs. 'Maar de kansspelmarkt kan niet als een gewone industrie worden aangemerkt', stelt vakbondsvoorzitter Okke Verstrenge. 'De herkomst van het vele geld dat circuleert, is niet te herleiden; een gedeelte ervan is zwart of crimineel geld. holland casino verkoopt een illusie. De grote winnaar is Holland Casino zelf.''

Wil Thijssen, 'Holland casino wil alleen maar meer,meer,meer. In: De Volkskrant, 17 november 2002

naar boven

Een valse hond
houding | energie verspillen
Ongevoelig is Hiddink voor de stress rond het laatste optreden in de Champions League of de confrontatie met Feyenoord, die morgen voor beide ploegen tevens een therapeutische waarde heeft. 'Vroeger was ik drie dagen voor een wedstrijd en nog twee dagen daarna onbenaderbaar', zegt hij in het mondaine hotel in Londen, enkele uren voor het duel met Arsenal. 'Ik gedroeg me a-sociaal, ik leek wel een valse hond die voortdurend zat te grommen als hij lastig werd gevallen. Daar heb ik teveel energie mee verspeeld.'
Niet langer isoleert Hiddink zich om de druk van de buitenwacht te pareren.'Het leven is te mooi om je ervoor te verschuilen', luidt zijn filosofie nu hij na 'een pijnlijke scheiding'zijn nieuwe geluk weer openlijk kan tonen.

Robert Misset, 'Vanuit warm bad naar koude douche'. In: De Volkskrant, 16 november 2002

naar boven

Veiligheidsparasieten
beleidsbeïnvloeders | profiteurs
In een recente opiniepeiling in zes Europese landen bleek de steun voor een hoger defensiebudget in Nederland het laagst.
Inmiddels stijgen in tweederde van de vijftien NAVO-landen de defensie-uitgaven wél, in Frankrijk en Groot-Brittannïe zelfs fors. Glijdt Nederland af naar het rijtje 'veiligheidsparasieten', aangevoerd door Duitsland, dat profiteert van de inspanningen van anderen?
Zo dramatisch staan de zaken er niet voor. Nederland is eerder dan Europese landen begonnen met de modernisering van de strijdkrachten.

Arnout Brouwers, 'Nederland onder Balkenende rap 'kleiner'. In: de Volkskrant, 11 november 2002

naar boven

Geloven in niet blaffende honden
beleidsbeïnvloeders | echte vrienden
Na 11 september is opnieuw gebleken dat Amerika veel vrienden in de wereld heeft. Maar échte vrienden zijn geen hielenlikkers 'schreef Euro-commissaris Chris Patten dit voorjaar in een veel besproken stuk in de Financial Times. Patten liet geen misverstand bestaan over zijn pro-Amerikaanse instelling. Maar hij haalde ook Churchills uitspraak aan dat "in working with allies, it sometimes happens that they develop opinions of their own". Dat soort meningsverschillen hebben zich sinds 11 september tussen Amerika en haar bondgenoten herhaaldelijk voorgedaan, zoals toen de Duitse kanselier Schröder in verkiezingstijd aankondigde dat Duitsland niet mee zou doen aan een oorlog tegen Irak. Maar dat verwarren met anti Amerikanisme is ven onredelijk als het geloof in niet-blaffende honden.


Juurd Eijsvoogel, 'Honden kunnen daar niet blaffen. De Franse afkeer van 'hypermacht Ameria' in: NRC Handelsblad, 8 november 2002

naar boven

De olifant en de vlo
beleidsbeïnvloeders | eigenzinnige individuen
Jaarlijks beginnen in Nederland 55 duizend mensen een eigen onderneming. In de meeste gevallen doen ze dat alleen, als eenmanszaak...
De grote bedrijven hebben deze groep eigenzinnige individuen zelf hard nodig om het eigen bedrijf alert en gezond te houden. Dit stelt de Britse managementdenker Charles Handy in zijn boek De olifant en de vlo, dat onlangs in vertaling verscheen bij Business Contact.
Handy gebruikt de slimme metafoor van de olifant en de vlo om het verschil tussen de grote, logge organisaties van grootbedrijven aan te geven, versus de vrijheid en kleinheid van de vlo, het beestje dat staat voor zelfstandigheid.


Theo Stielstra, 'Een hoofdwerkende vlo heeft makkelijk praten,' in: de Volkskrant, 29 oktober 2002

naar boven

Gorilla's lijken op mensen
samenwerking | iets terug zeggen
De gemiddelde dierentuinmedewerker werkt heus niet meteen met gorilla's, roofdieren of beren. Meestal begint het bij de kinderboerderij of de vogels. Eerst leren aan welke kant van de bezem de borstel zit, zeggen ze in Artis. Yvonne: 'Dieren zoeken zelf hun verzorgers uit, het kan gebeuren dat ze je niet accepteren.
Een ding is duidelijk: Yvonne en Stefanie kennen hun apen door en door. Ze bevestigen dat het gedrag van de gorilla's erg op dat van mensen lijkt. Ook voor hen is het lastig ze als dieren te blijven zien. Stefanie: Soms heb je hele gesprekken met ze. Ze zeggen alleen niets terug.


'Heleen Beaart, 'Het is met apen net als met schapen,' in: de Volkskrant, 25 oktober 2002

naar boven

Onthaning
deskundigheid | zelfkennis
In de bijna duizendjarige geschiedenis van de Britse politiek was die zinsnede nog niet voorgekomen:'Ik ben niet goed genoeg'. Woensdag stapte minister Estelle Morris van Onderwijs op, omdat ze zichzelf onvoldoende capabel vond voor het leiden van een enorm departement. Ze zei dat het haar hiervoor aan strategische managementkwaliteiten ontbrak en dat ze de druk van de moderne media te groot vond.
'Een typisch vrouwelijke ontslag', zo karakteriseerde het BBC-programma Despatch Box haar aftreden. Mannen zullen er zelden voor uitkomen dat ze voor een bepaalde post ongeschikt zijn...
...Morris was geen 'IJzeren Dame' maar een eerlijk bestuurder.
Voor premier Blair is haar ontslag een bittere tegenslag...Gisteren was hij hierdoor gedwongen opnieuw wijzingen in zijn ministersploeg door te voeren. Nieuwe vrouwen werden niet benoemd...De 'onthaning' van de politiek -zoals Jeltje van Nieuwenhoven die in Nederland wenst - is in Groot-Brittanïe weer iets verder uit beeld geraakt.

Peter de Waard, 'Britse politiek komt terug van 'onthaning',' in: de Volkskrant, 25 oktober 2002

naar boven

Tandenloos keffertje
bedrijfsklimaat | adagiums
Het zakenblad QUOTE heiligt het adagium van hoofdredacteur Jort Kelder dat journalistiek geen geld oplevert, entertainment des te meer. Het blad vult de kolommen tussen de vele advertentiepagina's met luchtig geanalyseer, tips met een vette knipoog en smeuïge, rellerige roddelportretjes van entrepeneurs en nouveau riche. Het 'bijtertje' gromt journalistiek nog zelden en is verworden tot een tandenloos keffertje.

Alexander Nijeboer, 'Cijfers of gevoel,' in: de Volkskrant, 25 oktober 2002

naar boven

De staartveren van de pauw
houding | uiterlijkheden
Uit een interview met Artisdirecteur Maarten Frankenhuis:

Om nog even op de vergelijking tussen dierenrijk en bedrijfsleven terug te komen: die gaat volgens bioloog Midas Dekkers niet op.
Dekkers zegt: " Het enige wat ( de baas) ergens insteekt is zijn neus en het enige wat hij hard maakt zijn doelstellingen."
'U weet wat Mao ooit zei toen hij Henry Kissinger ontmoette? Hij zie: 'Mister Kissinger hoe kan het dat een lelijke man als u zo'n mooie vrouw heeft. 'Kissinger antwoordde: 'Chairman Mao, macht is het ultieme afrodisiacum. 'De uiterlijkheden die horen bij de toppositie in het bedrijfsleven zijn niet wezenlijk anders dan de uitbundige staartveren van de pauw. Het pauwenmannetje heeft een enorme hoeveelheid voedsel nodig om zijn enorme staart op te kunnen bouwen. Vliegen kan-ie nauwelijks meer. Voor de vrouwtjes betekent een grote staart dat het mannetje in staat is om voldoende voedsel te verzamelen, dus een groter territorium te veroveren.

En gaat dat ook op voor mensen?
'Het zou me verbazen als de mens fundamenteel anders was dan de andere zoogdieren. De evolutie die wij hebben doorgemaakt van vuistbijl tot laptop is niet meer dan een rimpel in de geschiedenis van het zoogdier. Als je dat laagje vernis er afhaalt, zijn wij een zoogdier als alle andere, met vergelijkbare drijfveren en gedragingen. Bij onze soort zoekt de vrouw macht, bescherming , geld en aanzien in een man. Daar kijken vrouwen heel bewust naar. Een aanwijzing is dat een grote meerderheid van meer dan 80 % procent van de vrouwen met een oudere man trouwt. Dat zie je bij veel dieren ook. Een oudere man heeft zich bewezen dat hij zich kan handhaven en dat het dus goed zit met z'n erfelijk materiaal. Bovendien beschikt hij over de nodige ervaring.'

Uit: Roeland Muskens, ' Hyeana-ceo's krijgen ook een topsalaris', In: Management Team, 4 oktober 2002

naar boven

De hyenahonden-ceo, herten en sneaky fuckers
houding | voorop gaan
Uit een interview met Artisdirecteur Maarten Frankenhuis:

In wel dierenverblijf zou u de manager huisvesten?
'Oh, zonder enige twijfel bij de hyeanahonden. Ook daar is er eentje de baas, de alfaman. Dat is de enige die zich voortplant, uiteraard met de topvrouw. De rest van de roedel stelt zich ten dienste van de alfa-man, die slepen de prooi aan, en graven holen. Maar voor wat hoort wat. De tophond - de ceo zou je kunnen zeggen - is degene die zijn nek uitsteekt, risico's neemt. Hij gaat voorop in de jacht. Zoals ook in het bedrijfsleven de baas de risico's neemt bij fusies en grote investeringen. hij is de eerste die een beuk krijgt als het mis gaat.

In het bedrijfsleven weten nogal wat ceo's buiten schot te blijven. Die laten de tweede man ervoor op draaien.
'Ook de hyeanahonden-ceo heeft een tweede man: de beta-man. Die verzamelt een zogenaamde kongsie om zich heen. Vergelijk het maar met het geroddel rond het koffieapparaat. De tweede man lijkt loyaal, maar loert voortdurend op zijn kansen. Als de alfa-man in orde is, heeft hij weinig te vrezen. Is de baas verzwakt of aangeslagen, dan stort de rest zich op 'm. Als hij geluk heeft, wordt hij slechts gedegradeerd. Vaker wordt hij afgemaakt of verstoten - ontslagen dus. Van een gouden handdruk is geen sprake. Als ik de krant lees over de wisselingen aan de top van bedrijven dan denk ik weer: ha, daar zijn ze weer, mijn hyenahonden'.

Kunt u nog een bepaalde managementstijl ontdekken bij hyeanahonden?
'Die is bijzonder autoritair. Je moet laten zien dat je de baas bent. En bereid zijn een gevecht aan te gaan. Gaat een ondergeschikte hyenahond uit de koers, dan moet je hem keihard in zijn vel grijpen'.

En de hyenahonden-ceo's delen zich uiteraard ook een topsalaris toe.
'Wat heet. De beloning is de seksuele alleenheerschappij. De alfa-man is bovendien de eerste die eet. En als er niet genoeg voedsel is, dan is hij de enige die eet. Het hoogste doel van ieder zoogdier is ervoor zorgen dat je zo succesvol mogelijk de volgende generatie ingaat. Daaruit is alle gedrag te verklaren. Mannetjes moeten dus streven naar de top, dat betekent het verkrijgen van zoveel mogelijk resources: territorium, voedsel, beschutting. Bij sommige diersoorten, zoals herten, zie je dat de leiders zo druk zijn met de concurrentie van andere mannetjes, dat het dekken erbij inschiet. bij die soorten zie je soms wat ik sneaky fuckers noem. Mannetjes die zich low-profile gedragen, afwachten in de periferie van de groep, en zodra de topman druk bezig is met het bevechten van een ander mannetje, razendsnel een paar dekkingen uitvoeren.


Uit: Roeland Muskens, ' Hyeana-ceo's krijgen ook een topsalaris', In: Management Team, 4 oktober 2002

Andere hondenmetaforen in De gekookte kikker
- hond en de kudde
- hond en de piloot
- hond uitlaten
- de staart kwispelt met de hond
- grote hond met kleine jongen
- kegelende honden
- kop van de hond
- jonge honden

naar boven

Keffertjesbestaan
houding | leiderschap tonen
beleidsbeïnvloeders | Europese politici
  
Menen Europese politici het eigenlijk wel als ze de EU voorstellen als een jonge wereldmacht-in-wording die een inventieve en procesmatige benadering voorstaat van mondiale problemen? Of geven ze er heimelijk de voorkeur aan om tot in eeuwigheid een keffertje te blijven?
Het is een actuele vraag nu 'Europa', als verzameling van gelijkgestemde landen die met één mond wil spreken over internationale problemen, wordt vermalen door het krachtige leiderschap vanuit het Witte Huis.
De vraag is gerechtvaardigd: is het zo erg om een keffertje te zijn? Over het algemeen is deze hondjes een lang (en wellicht ook gelukkig) leven beschoren. Toegegeven, je krijgt af en toe een rotschop van een voorbijganger. Maar de pijn gaat altijd over, en dan kun je weer vrolijk verder blaffen. Er valt mee te leven...
...Door in de belangrijkste zaken van oorlog en vrede consequent afwezig te zijn, doet voorla continentaal 'Europa' zichzelf ernstig tekort. Bovendien laden de politici de verdenking op zich dat ze - in plaats van zich te beraden over verontrustende ontwikkelingen in de buitenwereld - de voorkeur geven aan de weg van de miste weerstand.
Dat laat de deur open voor een 'veilig' bestaan in de marge: geen leiderschaptonen, geen werkelijke deelname aan het Irak-debat, geen moeilijke besluiten. En als het later fout gaat, dan weten we precies wie het gedaan heeft. Het keffertjesbestaan.

Uit: Arnout Brouwers, ' Europese wijsheid: Zwijgen is zilver, keffen is goud', In: De Volkskrant, 2 oktober 2002

Andere hondenmetaforen in De gekookte kikker
- hond en de kudde
- hond en de piloot
- hond uitlaten
- de staart kwispelt met de hond
- grote hond met kleine jongen
- kegelende honden
- kop van de hond
- jonge honden

naar boven

Poedel of blindegeleidehond
samenwerking | rolverdeling
Republikeinse - rechte - Amerikaanse presidenten zijn per definitie niet populair in Groot- Brittanië en al helemaal niet als ze ook nog oorlogszuchtige taal uitkramen. Niet alleen een aantal kranten (The Independent en vooral The Mirror) zijn al enige tijd bezig met een felle anti-oorlogscampagne, maar ook het overgrote deel - 80 procent - van de Britse bevolking is tegen een gewapend ingrijpen in Irak zonder VN-mandaat. Blair wordt vaker dan hem lief zal zijn afgeschilderd als een poedel die aan de lijn loopt van de Amerikaanse president.
Zelf ziet de premier het omgekeerd: hij voelt zich juist de blindengeleidehond van Bush. Blair denkt uitverkoren te zijn om de Amerikaanse president te leiden in het labyrint van de internationale politiek en strategie.

Uit: Peter de Waard, ' Blair is geen poedel maar een blindengeleidehond', In: De Volkskrant, 28 september 2002

Andere hondenmetaforen in De gekookte kikker
- hond en de kudde
- hond en de piloot
- hond uitlaten
- de staart kwispelt met de hond
- grote hond met kleine jongen
- kegelende honden
- kop van de hond
- jonge honden

naar boven

Financiële mol
deskundigheid | werk uitvoeren
Arthur Docters van Leeuwen, voorzitter van de Autoriteit Finacïele Markten (AFM), doet zijn werk als een mol. Buiten het zicht van iedereen speurt en graaft hij in de krochten van banken en beurzen. En heel af en toe duwt hij een hoopje zand naar boven: het jaarverslag.
Dit verslag doet vermoeden dat Docters van Leeuwen het heel druk heeft, maar wat hij precies doet, blijft onduidelijk. Bedrijven die boetes hebben gekregen worden niet met naam genoemd en de hoogte van de boetes blijft helemaal geheim.

Uit: Pieter Klok, 'Financiële mol mijdt het daglicht. In: De Volkskrant, 19 september 2002

Andere mollenmetaforen in De gekookte kikker:
- mollen met sneeuwbrillen
- de radeloos rondfaxende mol

naar boven

Waakhond op een warme zomerdag
houding | waakzaamheid
LPF-lid van de enquêtecommissie voor de bouwfraude Harry Smulders: een beetje onderuit geschoven op zijn stoel, loerend naar de ondervraagde, als een waakhond op een warme zomerdag.
Het spel van vraag en aanbod lijkt langs hem heen te gaan, maar dat is schijn. Plotseling kan zijn hoofd lichtelijk rood aanlopen: het onmiskenbare signaal dat hij iets hoort wat hem niet bevalt. Zijn ogen vergroten zich en hij kijkt het slachtoffer dreigend aan. De ene keer blijft het daarbij, de andere keer valt hij met een losse polsbeweging aan op het geluidsknopje en blaft iets in de microfoon, meestal een korte mededeling waarover geen misverstand kan bestaan, staccato uitgesproken - de enquête-rap.


John Schoorl en Bert Wagendorp, ' Rare snuiter verandert in goede collega.' In: De Volkskrant, 16 september 2002

Andere hondenmetaforen in De gekookte kikker
- hond en de kudde
- hond en de piloot
- hond uitlaten
- de staart kwispelt met de hond
- grote hond met kleine jongen
- kegelende honden
- kop van de hond
- jonge honden

naar boven

Pitbull zonder tanden
houding | grootspraak
Ton Elias waande zich de beste journalist van Nederland.
Als de pitbull van het binnenhof is hij ooit getypeerd, wat wel een aardige vergelijking was, want zijn aanleg tot bijten diende zelden een hoger doel. Het bijten was een doel op zich. Hij kon niet anders. Het was zijn handelsmerk. Elias betekende bijten. Zijn tolerantiedrempel mocht geen naam hebben. Blijf bij hem uit de buurt. Als collega, criticus, als bekleder van een openbare functie. De vraag was nooit of hij zou bijten maar wanneer hij zou bijten. Soms ging een blaffende vraag aan het bijten vooraf. Hij had zich getraind te bijten in alles wat bewoog. De mensen hielden er al rekening mee en liepen een straatje om.
Nogal wat bloed heeft hij doen vloeien, ook van zichzelf. Het komt voort uit zijn grootspraak, zijn imponeergedrag, zijn zelfoverschatting, zijn onmetelijk ego, gecombineerd met soms een beetje gelijk, soms een beetje succes. Door die combinatie kon hij jarenlang na elke ruzie, elk vertrek, elk ontslag, elke slaande deur, toch weer ergens anders beginnen als sterverslaggever.
Nu treedt hij op als 'opinieleider' bij Stem van Nederland van SBS 6 - de zender van het ongezonde verstand -. Dat doet hij met het bekende aplomb, maar ook met een zekere genuanceerdheid. Er valt hier weinig te blaffen en te bijten.
Hij praat op die momenten al bijna zoals hij destijds zijn slachtoffers niet wilde horen. Hij is zichzelf niet meer of hij is zichzelf geworden, dat is niet duidelijk. De pitbull is niet gemuilkorfd, het is erger: hij is nog steeds niet op zijn mond gevallen, maar inmiddels zo vaak op zijn bek gegaan dat hij geen tanden meer overheeft. Hij mag op schoot. hij is ongevaarlijk. hij is braaf. Hij is aaibaar geworden, een poedel, een koningspoedel, dat wel - oud-journalist noemt hij zich ook, en je weet niet wat erger is.


Bas van Kleef, 'Pitbull zonder tanden' In: De Volkskrant, 14 september 2002


Andere hondenmetaforen in De gekookte kikker
- hond en de kudde
- hond en de piloot
- hond uitlaten
- de staart kwispelt met de hond
- grote hond met kleine jongen
- kegelende honden
- kop van de hond
- jonge honden

naar boven

Dolphins in the city
houding | omgangsvormen
Cultuursocioloog Carl Rohe ziet andere drijfveren voor het excessieve sms-gedrag van jongeren:'Het is een poging bij een netwerk te horen.'De mobiele telefoon is een 24-uurs-support-lijn bij hun vrienden. I want to exchange life's little fuckovers 24 hours per day with my friends. Het gaat de jongeren niet zozeer om de informatie in de berichtjes, het is meer een emotionele behoefte.
Rohe signaleert ook het eigentijdse gedrag, zoals van twee jongeren die een avondje uitgaan zonder te weten waarheen. Hij noemt dat floating en die jongens dolphins in the city. Het kost ze minder moeite om even snel te bepalen waar ze heen gaan. Dat is prettig voor ze. Waar ze bij elkaar komen is niet zo belangrijk voor ze.
In de wereld van de sms voltrekt zich nog een nieuwe omgangsvorm: flashen. Rohe: 'Je belt wel, maar je laat hem maar één keer overgaan, zodat je naam in het beeldscherm verschijnt. Dat betekent: alles goed met mij. Twee keer laten overgaan betekent: bel me terug, ik heb geen geld.
Een onbedoeld neveneffect van de moderne communicatie is flaming. De combinatie van schriftelijke, tamelijk informele communicatie met de snelheid van e-mail leidt soms tot misverstanden met een tornado-effect.

Maud Effting, 'Contact. En wel meteen!' In: De Volkskrant, 14 september 2002


Andere dolfijnenmetaforen in De gekookte kikker
- dolfijn tegen de haai
- dolfijnen met plezier

naar boven

Als kip in de koolsoep
bedrijfsklimaat | cultuurpolitiek
Volgens musicologe Saskia Törnqvist, die de ontvangst van de muziek van Sjostakovitsj in de Nederlandse pers onderzocht was de ondoorgrondelijke beoordelingscriteria het meest angstaanjagende van Stalins cultuurpolitiek: 'Je kon de ene dag verguisd worden en de volgende dag weer een eervolle vermelding krijgen. Het was een sadistisch kat-en-muis-spel'.
Maar in de nog altijd omstreden Getuigenis van Sjostakovitsj heet het dat Prokofjev uit pure berekening terugkeerde naar het moederland: kunst uit de Sovjet-Unie raakte in de mode in het Westen, terwijl aan de andere kant de Russische autoriteiten hem iets afstandelijk begonnen te bejegenen.
Maar hij gokte mis en kwam, in de woorden van Sjostakovitsj, 'als een kip in de koolsoep' terecht. Uiteindelijk werd hij in een resolutie van de communistische partij beschuldigd van 'formalistische perversies en anti-democratische tendensen'.

Jaco Mijnheer, 'De componist als kip in de koolsoep', In: De Volkskrant, 13 september 2002

Andere kippenmetaforen in De gekookte kikker:
- kippen in legnood
- kip met gouden eieren
- de Calabrische kip
- opgeschrikte kippen
- kippenhok
- knuppel in het hoenderhok

naar boven

Kakkerlakkengevecht
beleidsbeïnvloeders | vrije jongens
Kakkerlakken heten ze, in het jargon van de chauffeurs van de Schipholtaxi. Ze parkeren hun taxi boven bij de vertrekhal, dalen af naar de aankomsthal en plukken daar de lucratieve vrachtjes eruit: de lange ritten. Voorde korte ritjes verwijzen ze de passagiers door naar de standplaats buiten, naar de collega's van Schipholtaxi. Die zijn daar niet blij mee.
Op Schiphol is behalve het gevecht om de klant, ook sprake van een culturele botsing. De ronselende chauffeurs zijn vaak afkomstig uit landen waar ronselen van klandizie tot de normaalste zaak van de wereld behoort. Zij profiteren van de deregulering die de taxiwereld in zijn greep heeft, sinds de invoering van de Taxiwet in 2000.
Directeur Grijpink van TCA, een van de taxibedrijven, roept zijn mannen woensdagochtend op om ook over te gaan tot het ronselen van passagiers. Als ze dat willen, kunnen ze het krijgen', zegt Taxichauffeur Henk strijdlustig. Hij voorspelt matpartijen bij de gates, in het gevecht om de passagiers.

Bert Wagendorp, 'Kakkerlakkengevecht om taxiklant Schiphol'. In: De Volkskrant, 30 augustus 2002.

naar boven

Mensen zijn geen uilen
deskundigheid | specifieke kwaliteiten
Maandag vertrekt André Hof met een wagen vol Italiaanse en Franse snijbloemen en planten naar Nice, waar hij zijn collega oppikt die per vliegtuig is aangekomen. En dan is het rijden en rijden, aan één stuk door. Om de vier uur wisselen ze elkaar af. Klanten willen hun kwetsbare waar zo snel mogelijk hebben. Je bent pas klaar als de wagen leeg is. 's Nachts rijden is het zwaarst. Het is werk voor uilen. Mensen zijn geen uilen.

Steffie Kouters, 'Naar huis'. De Volkskrant, 2 augustus 2002

naar boven

Koningin van de bijenkorf
houding | toegankelijkheid
Niemand twijfelt eraan dat Helen Clark de 'koningin van de bijenkorf blijft, zoals een zondagsblad haar betitelde (het parlementsgebouw in Wellington wordt wel de 'bijenkorf' genoemd) . Hoewel veel mannelijke collega's in 1999 nog moeite bleken te hebben met de eerste vrouwelijke premier, is haar gezag inmiddels onomstreden.
In de aanvankelijke sceptische zakenwereld heeft Helen Clark zich geliefd gemaakt door haar toegankelijkheid - de meeste zakenlui beschikken over het nummer van haar mobieltje. En ook de media zijn blij met een premier die altijd terugbelt.

Profiel, 'Premier Clark belt altijd terug'. De Volkskrant, 20 juli 2002

Andere bijenmetaforen in De gekookte kikker:
- dodelijke bijen
- kunnen bijen vliegen?
- steken als een bij

naar boven

Witte olifanten
doelen en werkwijze | prestige projecten
Volgende week besluit het bestuur van de Wereldbank of zij het project zal steunen door een garantie af te geven van 250 miljoen dollar voor politieke risico's. 'Als de Wereldbank geen aanpassingen eist, loopt zij het risico een witte olifant neer te zetten die de wankele schuldenlast van Uganda alleen maar vergroot', reageert Lori Pottinger, directeur Afrika van milieuorganisatie International Rivers Network, die actie voert tegen de dam. 'Witte olifant' is de gangbare benaming voor geldverslindende, vaak infrastructurele prestigeprojecten die weinig bijdragen aan armoedebestrijding en ontwikkeling.

Uit: Sheila Sitalsing, 'Wereldbank bouwt aan witte olifant', in: De Volkskrant, 14 juni 2002

Andere olifantenmetaforen in De gekookte kikker:
- olifanten klonen
- olifanten met manieren
- olifant ziet vlammen
- een olifant als buur
- als een olifant door de porseleinkast
- de groeitijd van een olifant
- de olifant met zes blinde mannen
- de olifant op het blauwe tonnetje
- olifanten en konijnen
- dansende olifanten
- parende olifanten
- stampende olifanten
- vrijende olifanten
- witte olifanten
- de olifant, de vlo en de kameel


naar boven

Olifantje wordt grijze muis
houding | schijn ophouden
Marco Pantani is door de Italiaanse wielerbond voor acht maanden geschorst wegens dopingperikelen.
Wéér bungelend achterin in het peloton, tijdens de lenteklassieker Milaan-San Remo of een Giro-etappe, weet Pantani altijd wel voor even de camera op zich gericht.
Wat dan te zien is is onthutsend: Olifantje, het prachtige en altijd aanvallende klimmertje, is een muisje geworden, en nog een hele grijze ook. De kopman van de Mercato Uno-ploeg weet zich zelfs rijdend achter het peloton nog altijd omringd door ploeggenoten. Dat beeld moet suggereren dat we hier nog wel degelijk met een belangrijke renner van doen hebben.

Uit: Marcel van Lieshout, 'Het fraaie Olifantje is een grijze muis geworden', in: De Volkskrant, 18 juni 2002

Andere muizenmetaforen in De gekookte kikker:
- bergen baren muizen
- de muis roept

Andere olifantenmetaforen in De gekookte kikker:
- olifanten klonen
- olifanten met manieren
- olifant ziet vlammen
- een olifant als buur
- als een olifant door de porseleinkast
- de groeitijd van een olifant
- de olifant met zes blinde mannen
- de olifant op het blauwe tonnetje
- olifanten en konijnen
- dansende olifanten
- parende olifanten
- stampende olifanten
- vrijende olifanten
- witte olifanten
- de olifant, de vlo en de kameel

naar boven

Rode muskieten
houding | wilskracht
doelen en werkwijze | totaalvoetbal spelen
 
Mohammed Ali, de beste bokser aller tijden,danste als een vlinder en stak als een bij. Zijn motto is naar voetbal vertaald door de Zuid Koreaanse voetbalploeg. de angel van Jung Hwan Ahn, speler nota bene van Perugia, trof Italie diep in het hart. Het was de ultieme doodsteek. de grootste sensatie in het WK der sensaties: 2-1 in de verlenging.
...Ali danste in de ring, vermoeide zijn tegenstander en sloeg dan onbarmhartig toe. De Koreanen rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, staan weer op en gaan weer door (vrij naar Herman van Veen). Ze spelen de Aziatische vorm van totaalvoetbal, uitgevoerd door spelers met veel minder talent dan de gouden generatie van Rinus Michels in 1974, maar met in plaats daarvan ongelooflijke wilskracht.
...De rode muskieten

Uit: Remco Campert, 'Praten met burgers', in: De Volkskrant, 18 februari 2002

naar boven

Een groen paard
deskundigheid | een belofte
Op Diederix' werk (foto's) klinkt ook wel kritiek. Haar beste werk hangt niet aan de muur, maar zit verscholen in het boek dat deel uitmaakt van de presentatie. Toch overheersende tevredenheid en bewondering, en in het slechtste geval berusting in het positieve oordeel van de andere juryleden. Toscani: 'Ze is wat in de draverij een groen paard wordt genoemd: een belofte. Ik zou mijn geld op haar zetten. En bovendien, heel belangrijk , ze heeft van de vier genomineerden het hardst gewerkt. Ze is vlijtig.

Uit: Arno Haijtema, 'Laat ze dan gaan schilderen', in: De Volkskrant, 20 juni 2002

Andere paardenmetaforen in De gekookte kikker:
- raspaardjes
- het paard dat de kar trekt
- achterstevoren op een paard
- niet als een blind paard
- paarden africhten
- paarden leren koorddansen
- drie strijdende paarden
- trends zijn net paarden
- de lange paardenrace

naar boven

Stomme, sluwe en gore ratten
houding | sluwheid
Een directeur in het beroepsonderwijs onderhandelt met drie andere scholen over een fusie.'Ik heb met ze afgesproken dat ik eerst de helft van mijn personeel eruit knikker', vertelt de directeur. Dan hoeven de andere scholen minder mensen te ontslaan. 'In ruil daarvoor wil ik de positie van algemeen directeur'.
De man is een rat van wie we veel kunnen leren, meent Joep Schrijvers die de schooldirecteur in een onbewaakt ogenblik tot de bekentenis verleidde. Schrijvers, docent aan het managementcentrum van werkgeversvereniging VNO-NCW, geeft al enkele jaren de cursus 'Hoe word ik een rat/. Hij heeft nu zijn lessen verwerkt in een gelijknamig boekje.
Schrijvers verdeelt zijn lezers in een zelftest in stomme, sluwe en gore ratten.

Ron van Gelderen, 'Zelftest verdeelt lezers in stomme ratten, sluwe ratten en gore ratten, In: De Volkskrant, 25 juni 2002

Andere rattenmetaforen in De gekookte kikker:
- rat fucks
- rat race
- ratten en bruine neuzen
- de subtoprat
- de rattenknoop

naar boven

Pitbull in een vuilniscontainer
houding | vastbijten
Lori Wallach is een pitbull. Als ze onraad ruikt, bijt ze zich vast. Ooit kroop ze letterlijk in een vuilniscontainer van de 'rijke-landenclub' OESO om de (nog) geheime tekst van een nieuw investeringsverdrag te pakken te krijgen. Wallach is directeur van de Global Trade Watch in Washington, een onderdeel van de Amerikaanse niet-gouvernementele organisatie Public Citizen, opgericht door voormalig presidentskandidaat Ralph Nader.

Hans van Scharen, ' De WTO is een vuurspuwende draak.' In: Internationale Samenwerking, juli/augustus 2002

naar boven

Als een haai wachten
beleidsbeïnvloeders | tegenstanders volgen
Eén obsessie koestert Jospin als premier: zijn tegenspeler in de links-rechtse cohabitation. 'Chirac is niet sympathiek', bijt hij zijn ministers toe als die te familiair met de president omgaan. Chirac, in de cohabitation ontheven van veel macht en werk, wacht vijf jaar als een haai op de fouten van de tegenstander.
Hij roept Jospin op het matje als die tijdens een bezoek aan Israël in verband met 'Hezbollah' van 'terroristen' spreekt, terwijl Frankrijk in het Midden Oosten-conflict een neutrale positie inneemt. Tijdens de gekkekoeiencrisis verschijnt Chirac onaangekondigd op de Franse televisie om te zeggen dat diermeel onmiddellijk verboden moet worden - de linkse regering kan het uitvoeren.

Uit: Martin Sommer, 'Jospin was Chiracs kop van Jut, in: De Volkskrant, 24 april 2002

Andere haaienmetaforen in De gekookte kikker:
- eergevoel onder haaien
- een club haaien

naar boven

Vergadernijlpaarden
houding | suffen
In het Radio I-journaal vergeleek de nummer twee van Leefbaar Rotterdam, Ronald Sörensen, de zittende raadsleden met vergadernijlpaarden die onder water liggen te suffen. Hij stelde voor de spreektijden te beperken om een eind te maken aan het lange vergaderen.

Paul van Liempt, Spiegelbeeld, In; Vrij Nederland, 16 maart 2002

naar boven

Kip met ei
doelen en werkwijze | spelen
PSV en Heerenveen, voor het beginsignaal in punten gelijk en in doelsaldo één goal uiteen, speelden op Paasmaandag de klassieke 'kip of ei'-wedstrijd. Na 4-1 voor de Eindhovenaren - 8-1 had ook gekund - luidde dus de vraag of PSV zo goed was dan wel Heerenveen zo slecht.
Bij de beantwoording van die altijd weer klemmende vraag diste Heerenveen-trainer De Haan gistermiddag foe yong hai op, kip met ei. PSV was heel goed, zei De Haan. En om die reden had zijn ploeg 'misschien' onder zijn niveau gespeeld, opperde hij.

Uit: Marcel van Lieshout, Pittig PSV als foe yong hai in kampioensrace', De Volkskrant, 2 april 2001

Andere kippenmetaforen in De gekookte kikker:
- kippen in legnood
- kip met gouden eieren
- de Calabrische kip
- opgeschrikte kippen
- kippenhok
- knuppel in het hoenderhok

naar boven

Huilen als wolfjes in het bos
beleidsbeïnvloeders | uit blijven gaan van eigen kracht
Oudgedienden en nieuwkomers: velen van hen beleven bange dagen. Droomden ze enkele weken geleden nog van een carrière als politicus, nu is niks meer zeker. Ze hangen tussen vrees en hoop en verwensen Fortuyns zegetocht.
D66 staat in de peilingen al tijden op zes zetels, acht minder dan het huidige zeteltal. Nieuwkomer Boris van Ham is nummer acht op de lijst. Maar hij maakt zich geen zorgen. 'We komen nog wel in de dubbele cijfers. Wij huilen in deze tijden niet mee met de andere wolfjes in het bos, en dat gaat zich terugbetalen'.

Uit: De Karavaan, 'D66 huilt niet als wolfjes in het bos, in: De Volkskrant, 29 maart 2002

Andere wolvenmetaforen in De gekookte kikker:
- een eenzame wolf
- wolf in schaapskleren
- wolf met vijf poten
- een troep wolven

naar boven

Niet als een schildpad geboren
houding | iedereen op zijn qui vive houden
En daar is Bas Eenhoorn, de man van wie GroenLinks-voorzitter Mirjam van Rijk zegt:'Hij kwam als iemand die het voorzitterschap erbij deed. Maar hij heeft zich ontpopt als vernietiger van Hans Dijkstal.'
Het leek de afgelopen weken alsof Eenhoorn in competitie was met Dijkstal om de partij in de opiniepeilingen naar beneden te praten.
In Den Haag werden zijn inspanningen wel gewaardeerd. Bijvoorbeeld door C.van Bemmel, een van de kamerkringvoorzitters die om Wiegel riepen:'Bas is iemand die zegt wat hij denkt. Het is niet erg dat hij zijn mond tegenover journalisten niet kan houden. Hij is niet als schildpad geboren. Dit is zijn rol als voorzitter. Bas moet zorgen dat iedereen scherp is en op zijn qui vive'.

Frans Poorthuis, 'Eenhoorn is geen schildpad,' In: De Volkskrant, 26 maart 2002

Andere schildpadmetaforen in De gekookte kikker:
- een schildpad onderweg
- de schildpad op het hek

naar boven

Roze kikker tegen dinosaurusfamilie
bedrijfsklimaat | je bedrijf aanprijzen
    
Wie prijst zijn bedrijf nou aan via een sprookje? Waarin monsters figureren zoals de burocratosauers (dól op vergaderen), de egosaurus (dól op zijn eigen ideeën) en de netwerksaurus (dól op visitekaartjes)? En wie laat zijn bedrijf als wendbaar kikkertje strijden tegen - en uiteraard winnen van - de dinosaurusfamilie?
Een roze kikker nota bene, de belichaming van een bedrijf dat - houd je vast - op Valentijnsdag is opgericht. Met als mission statement: glimlach.
Dat moet een vrouw zijn.
Mis. Reclamebedrijf Straberryfrof uit Amsterdam is een geesteskind van twee mannen, Scott Goodson en Brian Elliott, en één vrouw, Karin Drakenberg als chief officer en drijvende kracht.

Sheila Sitalsing, 'Ook topvrouwen zitten vast aan moederschap'. In: De Volkskrant, 26 maart 2002

Andere kikkers in De gekookte kikker:
- de kus van de kikker
- een dode kikker
- de gekookte kikker
- een vermoeide kikker
- een kruiwagen met kikkers
- kikkerkoor

Andere dinosaurusmetaforen in De gekookte kikker
- dinosauruslappen
- dino-syndroom

naar boven

Een beestje in een molentje
houding | jezelf voorbij lopen
De veranderingen kwamen toen ik ouder werd. Ik had minder energie. Het onderwijs veranderde en ook de leerlingen waren anders. Brutaler. In diezelfde periode ging onze school ook nog eens fuseren. Vanaf dat moment ging het steeds minder goed met mij. Ik stond onder zware druk. Ben ook veel kwijt uit die tijd. Ik kreeg lichamelijke klachten. Door de stress kon ik ineens met één oog niet meer zien. De fusie kwam in 1966 rond en twee jaar later knapte ik definitief af. Ik voelde me als zo'n beestje in een hok dat in een molentje loopt en zichzelf op een gegeven moment niet meer kan bijhouden. Zo'n beestje dat daaraan kapot gaat. Zo ging het ook met mij.

Theo Geutjes (56) in: Marloes Elings, 'Daar zit je dan met je goede gedrag'. In: Het Volkskrant Magazine, 9 maart 2002

naar boven

Roofdierenkapitalisme
beleidsbeïnvloeders | buitenlandse roofdieren

Tallinn is een van de laatste Noord-Europese steden met een middeleeuwse structuur. Na de val van het sovjetrijk kwam in de jaren negentig met veel geld een geweldige renovatie op gang. Ook omdat buitenlanders voor een spotprijs onroerend goed kochten van goedgelovige Esten die, voor het eerst in vijftig jaar over hun eigen huizen beschikkend, geen idee hadden van prijzen en dertig- of veertigduizend mark een ongelooflijk vermogen vonden. Voor de westerlingen tikte deze handel dubbel aan omdat ze de verwaarloosde panden ook nog eens voor spotstuivers door doodarme Esten konden laten restaureren.
Dit is niet de enige ellende van het ongebreideld roofdierenkapitalisme. Het gevaar dreigt dat er, om het de toerist naar de zin te maken, een Soete Suyckerbolrenovatie ontstaat, inclusief bedienende bewoners in middeleeuwse klederdracht.

Henk Raaff, 'Een goudgrijze spiegel'. In: De Volkskrant, 9 maart 2002

naar boven

Kippen die naar het onweer kijken
beleidsbeïnvloeders | slechte verliezers
'Tijdens het lijsttrekkersdebat op de tv zagen ze eruit als kippen die naar het onweer keken. They never knew what hit them, zoals de Amerikanen zeggen. Vooral collega Melkert maakte de indruk nooit meer te zullen bijkomen. Hij kon alleen nog maar een boos gezichtje trekken. Pim won op alle fronten.

Remco Campert, 'Zonder handschoenen.' In: De Volkskrant, 7 maart 2002.

Andere kippenmetaforen in De gekookte kikker:
- kippen in legnood
- kip met gouden eieren
- de Calabrische kip
- opgeschrikte kippen
- kippenhok
- knuppel in het hoenderhok

naar boven

Een rattenvanger in de nederlandse politiek 2
beleidsbeïnvloeders | afgeschermde politieke wereldjes
Melkert kan zich niet verplaatsen in de debatcultuur die Fortuyn introduceerde: korte oneliners, jennerig en provocerend, genadeloos de zwakke plek zoekend.... Melkert is geprogrammeerd op bepaalde teksten, en heeft verzuimd zich die andere taal eigen te maken. ... Hij is in bepaalde zin altijd afgeschermd geweest. Vanaf zijn zestiende functioneert hij in hetzelfde politieke wereldje. En daarin komt nu opeens zo'n rattenvanger van Hamelen binnenstruinen. Die deuntjes fluit die Melkert niet herkent.


Bert Wagendorp, 'Ik zag een oude man hangend in zijn stoel.'In: De Volkskrant, 7 maart 2002

Andere rattenmetaforen in De gekookte kikker:
- rat fucks
- ratrace
- ratten en bruine neuzen
- de subtoprat
- de rattenknoop
- te veel ratten
- een rattenvanger in de Nederlandse politiek

naar boven

Dakduiven zonder zeebenen
beleidsbeïnvloeders | mensen van buiten
Henk staat wijdbeens achter de fruitautomaten en Gerard kijkt dromend naar de boten in de haven. In café Concordia stroomt de middag zachtjes voorbij. Totdat het gesprek komt op de burgemeestersverkiezingen, waarmee Vlaardingen (naast het Brabantse Best) op 6 maart geschiedenis schrijft. Henk staat furieus op van zijn barkruk en Gerard drukt hard op de startknop. 'Die twee gasten zijn geboorde dakduiven van buiten en hebben hier in Vlaardingen niks te zoeken'.
Maar of ie nou gekozen of benoemd is; een burgemeester van Vlaardingen moet geen watje zijn, daar zijn Henk en Gerard het in café Concordia wel over eens. Vlaardingers zijn moeilijk en rauw, heet het. En al komt er al twintig jaar geen haringlogger meer de haven in, de burgemeester moet zeebenen hebben.

John Schoorl, 'Die dakduiven hebben geen zeebenen. In: De Volkskrant, '4 maart 2002.

Andere duivenmetaforen in De gekookte kikker:
- de geur van de duif

naar boven

Vliegen jagen
houding | sexistische grapjes maken
A woman walked into the kitchen to find her husband
stalking around with a fly swatter.
"What are you doing? " she asked.
"Hunting Flies" he responded.
"Oh. Killing any?" she asked.
"Yep, 3 males, 2 Females," he replied.
Intrigued, she asked: "How can you tell?"
He responded: "3 were on a beer can, 2 were on the phone."

Verica Leskovar, Mail uit Slovenïe, 27 februari 2002

Andere vliegenmetaforen in De gekookte kikker:
- vliegen met azijn vangen

naar boven

Spelen met de haai
beleidsbeïnvloeders | steun mobiliseren
De Duitse mediamagnaat Leo Kirch spreekt bijna nooit met journalisten. De aartsconservatieve mediamogul hult zich liever in geheimzinnigheid. De Spiegel-redacteuren die naar München waren gereisd voor een interview met Kirchs zakelijk leider Hahn waren dan ook verrast toen tijdens het gesprek plotseling de 75-jarige patriarch zelf binnenkwam.
Was zijn verschijning al een sensatie, wat hij over zijn eeuwige rivaal Rupert Murdoch zei was minstens even opmerkelijk. 'Als het noodzakelijk is, reik ik hem alles aan. dan vreet hij me maar op. De Heer heeft het gegeven, de Heer heeft het genomen. De botten zal zelfs Murdoch me wel laten. Kirch noemde zijn concurrent een 'haai', maar 'kan op Rupert niet boos zijn. Hij is nu eenmaal zo.'
Kapituleert Kirch? Niemand gelooft dat. Kirch doet in zijn sluwheid en hardheid voor Murdoch niet onder en vecht voor zijn overleven. Hij zou kunnen spelen met Murdochs entree op de Duitse mediamarkt om steun te mobiliseren. De Duitse politici en mediaconcerns zijn als de dood voor de komst van de Australiër, die het netjes verdeelde medialandschap zou omwoelen.

Philippe Remarque, Kirch verliest levenswerk aan banken en 'haai' Murdoch'. In: De Volkskrant, 27 februari 2002.

Andere haaienmetaforen in De gekookte kikker:
- eergevoel onder haaien
- de haaienclub

naar boven
Spindoctors 2
beleidsbeïnvloeders | communicatieadviseurs
Blair had niet de mogelijkheid - om net als in het Amerikaanse systeem - alle ambtenaren te ontslaan en een frisse nieuwe ploeg te benoemen die de New Labour-filosofie was toegedaan. Hij moest de oude ploeg laten zitten. Om toch iets aan dat euvel te doen, benoemde hij daarnaast - en vooral daarboven - een heel leger van bondgenoten op strategische posities.
Andere ministers volgden het voorbeeld van Blair. Van de in totaal achttien directeuren communicatie waren er na vier jaar New Labourbewind nog maar twee in functie. De rest was vertrokken, veelal nadat eerst ruzie was gemaakt met een door de minister benoemde spindoctor die de besluiten beter kon 'verpakken.'

Peter de Waard, 'Ambtenaren in oorlog mat Blairs spindoctors. In: De Volkskrant, 27 februari 2002.

Andere spinnenmetaforen in De gekookte kikker:
- de eenzaamheid van een spin
- spinnenwebtaal
- een reuzenspinne in Den Haag
en op deze website:
- spinnen
- spindoctors 1

naar boven

Te veel ratten
beleidsbeïnvloeders | onbekwame vriendjes
'Een rouwkaart: een klapwiekende vogel boven zee. 1923-2001. Iedereen gelooft dat dit de uren van de doodstuip van de Belgische luchtvaartmaatschappij Sabena zijn. 'Mismanagement.' 'Wanbeleid.' Roland Bousse, 52 jaar, 31jaar bij Sabena, werkzaam op het ticketoffice: 'Te veel ratten zitten boven. Directeurs. Ze weten niets van de luchtvaart. Naar ons is niet geluisterd.'
Het verwijt valt overal op te tekenen: politici gebruikten Sabena om er hun onbekwame vriendjes te parachuteren.

Rob Gollin, 'Rouwkaart klapwiekende vogel boven zee.' in: De Volkskrant, 7 november 2001

Andere rattenmetaforen in De gekookte kikker:
- rat fucks
- rat race
- ratten en bruine neuzen
- de subtoprat
- de rattenknoop
 
naar boven

Een onafhankelijke muis
beleidsbeïnvloeders | kleine wendbare onafhankelijke organisaties
In 1983 richtte schrijver/journalist K.L. Poll de Vereniging voor Onderwijs, Kunst en Wetenschap op. Poll betreurde het dat het Ministerie van Onderwijs, Kunst en Wetenschappen de kunst kwijtraakte aan het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk. Achterliggende gedachte bij de oprichting van OKW was het idee dat, zoals Poll het uitdrukte, "een onafhankelijke muis niet zou misstaan naast de olifant van de culturele staatszorg". Een kleine, wendbare organisatie zou het bestaande culturele verkeer kunnen verlevendigen en aanvullen.


Website K.L.Pollstichting, www.klpoll.nl


Andere muizenmetaforen in De gekookte kikker:
- bergen baren muizen
- de muis roept
 
naar boven

Een olifant bewegen tot een dansje
beleidsbeïnvloeders | praten in clubjes
besluitvorming | praten en luisteren naar burgers
  
Als er verkiezingen op til zijn, wordt het ei van Columbus steevast opnieuw uitgevonden, beter gezegd gelegd. Deze keer door burgemeester van Amsterdam, Job Cohen.
Volgens hem moeten de leden van de gemeenteraden 'de boer op'. 'Ze moeten luisteren naar en praten met burgers'.
Cohen constateert onvrede onder de burgers.'Het vereist van politieke partijen dat ze meer met burgers optrekken.'
Zolang ik burger ben hoor ik deze oproepen al. Het schijnt moeilijk, zo niet onmogelijk te zijn de politici in beweging te krijgen. Die praten liever in clubjes tegen elkaar.
Cohen zelf is een voorbeeld van het laatste. Hij sprak zijn aansporing uit tijdens de viering van het Centrum voor Lokaal Bestuur, de PVDA-club van lokale bestuurders.
Ik zie een met geen man of macht te verplaatsen gezelschap voor me. Ongetwijfeld zal men geapplaudisseerd hebben na Cohens woorden, maar ik kan me niet voorstellen dat de sociaal-democratische bestuurders daarna de straat op zijn gerend om te luisteren naar en te praten met burgers. Eerder beweegt men een olifant tot een dansje.

Uit: Remco Campert, 'Praten met burgers', in: De Volkskrant, 18 februari 2002

Andere olifantenmetaforen in De gekookte kikker:
- olifanten klonen
- olifanten met manieren
- olifant ziet vlammen
- een olifant als buur
- als een olifant door de porseleinkast
- de groeitijd van een olifant
- de olifant met zes blinde mannen
- de olifant op het blauwe tonnetje
- olifanten en konijnen
- dansende olifanten
- parende olifanten
- stampende olifanten
- vrijende olifanten
- witte olifanten
- de olifant, de vlo en de kameel
 
naar boven

Paradijsvogels
beleidsbeïnvloeders/nieuwe deelnemers
autonomie/specifieke behoeften
  
Paradijsvogels of exoten worden ze genoemd, de deelnemers uit de landen die geen wintersporttraditie kennen. Sleetjesrijders uit India, Brazilië, Venezuela. Bobsleeërs uit Armenië, Taiwan, Puerto Rico. Langlaufers uit Kenia, Kameroen, Nepal.
De koning aller paradijsvogels is er dit jaar ook weer bij. Philip Boit, langlaufer uit Kenia. Vier jaar geleden worstelde hij op de tien kilometer langlaufen door de sneeuw van Nagano naar de finish. Bij de eindstreep stond Olympisch kampioen Bjørn Dählie meer dan een half uur op hem te wachten.
Het beeld van dat treffen, de kapot gestreden Keniaan in de armen van de grote Noorse kampioen, ging de hele wereld over.
Onvergetelijk beeld: Dählie, met zijn acht gouden medailles de succesvolste winterolympiër aller tijden, wandelt in zijn eentje over de natte parkeerplaats van Hakuba naar de bus. Het journaille staat bij Boit.
Isaak Menyoli, een langlaufer uit Kameroen was vandaag de laatste:'Ik wil een ambassadeur zijn voor mijn land. Ik hoop dat in de toekomst meer kleine landen aan de Winterspelen mogen meedoen.

Uit: Rolf Bos, 'Paradijsvogels met een missie in de sneeuw, in: De Volkskrant, 18 februari 2002

Andere vogelmetaforen in De gekookte kikker:
- levende vogeltjes
- vogeltjes vangen
- een zwerm vogels
 
naar boven

Een rattenvanger in de nederlandse politiek
beleidsbeïnvloeders | aanhang vezamelen
In de dagen dat de zuiderlingen de zotskap opzetten om de werkelijkheid een loer te draaien, heeft Pim Fortuyn de schijn van de ernst laten vallen en zichzelf voor een groot publiek ontmaskerd als een politieke zot. En dat hij dit ook nog tijdig heeft gedaan, stemt tot dankbaarheid.
Wat rest is het onrustige gegeven dat de man in korte tijd zoveel aanhang achter zich wist te verzamelen. Ook al waren de zetels in de peilingen nog niet meer dan vogels in de lucht, het waren er wel onrustbarend veel en net als de bomvolle zalen in het land tonen ze aan dat een rattenvanger in de Nederlandse politiek ver kan reiken.

Ten geleide,
Trouw, 12 februari 2002

Andere rattenmetaforen in De gekookte kikker:
- rat fucks
- rat race
- ratten en bruine neuzen
- de subtoprat
- de rattenknoop
- te veel ratten
 
naar boven

Kuddegedrag
bedrijfsklimaat | conservatief kuddegedrag
Een golf van angst en conservatisme lijkt door de wereld te gaan, nu de bomen niet meer tot in de hemel groeien. Ook het bedrijfsleven kiest uit angst weer meer conservatief voor een topman uit de eigen kudde. Moest de van Sara Lee afkomstige Cor Boonstra Philips opstoten in de vaart der volkeren, zijn opvolger Gerard Kleisterlee stamt uit de conservatieve Philips-hap.
Het geloof in de nieuwe economie was ook ouderwets kuddegedrag. Men leek zich geen buil te kunnen vallen aan zware investeringen in deze economie. Niemand keek er vreemd van op dat op het hoogtepunt pensioenfondsen uitgebreid in nieuwe aandelen gingen, KPN zwaar investeerde in umts, en Roel Pieper het suffe Philips verliet voor een investeringsmaatschappij in internetbedrijfjes. En al was het te laat, je was in iedere geval niet de enige sukkel die de mist in ging. Want uiteraard gaat dit kuddegedrag de fout in. Achter een hype aanlopen geeft geen concurrentievoordeel.
Uit angstig conservatisme kiest men liever voor de zekerheid een van de vele sukkels te zijn, dan voor het risico van de eigenwijze durfal.

Jos van Hezewijk, 'Conservatief kuddegedrag biedt weer kansen voor eigenwijze durfals'. In: Management Team, 25 januari 2002

Andere hondenmetaforen in De gekookte kikker:
- de hond en de kudde
- de hond en de piloot
- de hond uitlaten
- de staart kwispelt met de hond
- de grote jongen met de kleine hond
- kegelende honden
- de kop van de hond
- jonge honden
 
naar boven

Hermelijnvlooien
beleidsbeïnvloeders | meelopers
Bij prins Bernard kan Martin van Amerongen niet meer stuk,'mijn weerzin jegens monarchie ten spijt'. ZKH had hem op privé-audiëntie in de Olifantenkamer op Soestdijk gevraagd waarom De Groene toch zo lelijk over hem schreef. "Ik had hem uitgelegd dat hij het niet goed had gelezen. Ja, hij is twee mensenlevens geleden lid van Hitlers NSDAP geweest, net als de rest van de legere Duitse adel. Op de Lockheed-affaire ligt een dikke laag schimmel, daar ging het ons niet om. Wel om de afstotelijke wijze waarop een krant als NRC Handelsblad al die affaires goedpraat. Ik ben voor niemand bang, ook niet voor de Prins der Nederlanden, ik zei gewoon wat ik op mijn hart had. En de man die louter door hermelijnvlooien wordt omringd, waardeerde dat. Die heeft voor het eerst in zeventig jaar een normaal gesprek gevoerd! Hij is gewoon gevangene van zijn omgeving. Sindsdien bellen we elkaar wel eens.

Uit: 'Martin van Amerongen. Over vijf jaar zal ik vergeten zijn. in: 'Het Volkskrant Magazine, 22 december 2001

Andere vlooienmetaforen in De gekookte kikker:
- reusachtig springende vlooien
 
naar boven

Een zwerm vogels
bedrijfsklimaat | gedeelde waarden
'Een organisatie heeft geen regels nodig, maar waarden. Hoe minder gedeelde waarden er zijn, hoe meer regels je nodig hebt. En andersom. We kunnen veel leren van een zwerm vogels. Die patronen zien er heel ingewikkeld uit. Het zou ondoenlijk zijn om voor elk vogeltje een individueel patroon te beschrijven, dat gecombineerd met duizend andere vogels precies het zwermeffect oplevert. Wetenschappers die hebben geprobeerd het zwermen te simuleren op de computer, hebben ontdekt, dat je maar drie parameters hoeft te geven waaraan alle stipjes zich moeten houden om een zwerm te creëren: vlieg met gelijke snelheid als je buurman, bewaar steeds dezelfde afstand tot je buurman en probeer naar het midden van de groep te komen.'
De rol van de leider is om - zoals een vader of een moeder - de waarden over te brengen op de mensen onder zijn hoede. 'Als mensen doordrongen zijn van een duidelijk doel en duidelijke waarden, dan zijn ze toegerust om met ongebruikelijke situaties om te gaan. Het geeft de organisatie zowel samenhang als diversiteit.


Elbrich Fennema, 'De organische organisatie,' in: Ode, december 2001/januari 2002
Over Margaret Wheatley, Turning to One Another: Simple Conversations to Restore Hope to the Future.

Andere vogelmetaforen in De gekookte kikker:
- levende vogeltjes
- vogeltjes vangen
 
naar boven

Van rups naar vlinder
integratie | transformatie
Zoals de Brent Spar-affaire van Shell de P van Planet op de kaart zette en de affaire eveneens van Shell in Nigeria met het Ogoni-volk duidelijk maakte, dat het bedrijfsleven ook moest gaan rekenen met de P van People, zo heeft de ramp van 11 september de P van Politiek op de bedrijfsagenda gezet. Elkington was met zijn boek de actualiteit een slag voor.
De metafoor die hij introduceert is die van de pop of cocon. De rups, die blad na blad verorberde met zijn onverzadigbare honger, stopt met het verorberen van het en na het andere en weeft zich in om zijn eigen elementen om te zetten in een compleet ander wezen. Door enkele te kijken naar de nieuwe technologieën en de dotcoms missen we de omvang en de impact van de transformatie. Want die raakt veel dieper en wijder.
Onze gezamenlijke ervaringen nemen toe met de verbreiding van CNN en internet. Besluitvorming zal steeds meer klassieke grenzen overschrijden, zowel die tussen landen als tussen overheden en bedrijfsleven.

Elbrich Fennema, 'Politiek', in: Ode, december 2001/januari 2002
Over John Elkingtons, The Crystals Economy en Cannibals with Forks.

Andere rupsenmetaforen in De gekookte kikker:
- rupsenplaag
 
naar boven

Een school vissen
beleidsbeïnvloeders | mondiale internetactivisme
Sommigen vinden het op het internet surfend activisme iets vreselijks. Maar of je nu met het model instemt of niet, het valt niet te betwijfelen dat een van de sterkste punten ervan is dat het vrijwel niet te controleren valt, vooral omdat het zo verschilt van de organisatieprincipes en doelstellingen van bedrijven waartegen het zich richt. Op concentratie van bedrijven reageert het met het doolhof van fragmentatie, op centralisatie met een eigen soort nadruk op plaatselijkheid en op consolidatie van macht met een radicale spreiding van macht...
...We lopen tegen een rots op. Die kunnen we niet verplaatsen, dus proberen we eronderdoor te kruipen, eromheen te lopen, eroverheen te klimmen...
...Transnationale bedrijven zijn net reuzentankers en wij zijn net een school vissen. Wij kunnen reageren en zij niet. De in de Verenigde Staten gevestigde Free Burma Coalition heeft het over een netwerk van 'spinnen', die een web weven dat sterk genoeg is om er ook de machtigste multinationals in te verstrikken.

Uit: Naomi Klein, No Logo, Nederlandse editie, Lemniscaat 2001

Andere vissenmetaforen in De gekookte kikker:
- kleine vis in een grote kom
- grote vissen vangen
- visje en de walvis
- viskomtechniek
- slecht geknoopt visnet
- leer hem vissen
- vissoep
- visvijverorganisaties
- vissen en mieren
 
naar boven

Vlooien- en bijenzwermoorlog
beleidsbeïnvloeders | netwerkoorlogen
Volgens een onderzoek van RAND voerden de Zapatistas in Mexico een 'vlooienoorlog' die dankzij het internet, de encuentros en het mondiale netwerk van niet -gouvernementele organisaties veranderde in een 'bijenzwermoorlog.'

Uit: Naomi Klein, No Logo, Nederlandse editie, Lemniscaat 2001

Andere bijenmetaforen in De gekookte kikker:
- dodelijke bijen
- bijen die kunnen vliegen
 
naar boven

Een walvis op het strand
bedrijfsklimaat | culinaire gewoonten
Weer oester, weer foie gras en uiteraard weer champagne. De Franse menukaart met Kerstmis en oudjaar verandert nooit.
Zo moet de God van Frankrijk het gewild hebben, want zo lijkt het altijd geweest. Afgezien van de haute cuisine, zijn Franse culinaire gewoonten even beweeglijk als een walvis op het strand. Dit leert een aanstekelijke tentoonstelling in het Museé d'Orsay in Parijs, aan tafel in de negentiende eeuw.


Martin Sommer, 'Hoe God in Frankrijk eet,' in: de Volkskrant, 24 december 2001


Andere walvismetaforen in De gekookte kikker:
- het visje en de walvis
 
naar boven

Een platgeslagen insect
bedrijfsklimaat | eenheid uitbeelden
In alle vroegte haalde ik vorige week zaterdag mijn pakketje Euromunten. Thuis uitgepakt, met een kopje koffie, om ze eens goed te bekijken. Wat een deceptie!
De munten zien er uit alsof ze een paar dagen op straat hebben gelegen. Ze zijn dof; er zitten krassen op; het merendeel heeft op de zijkant ribbels die tot in de bovenkant/onderkant doorlopen; een van de munten heeft zelfs zeven extra ribbels, die nog sterker de illusie wekken dat de munt beschadigd is; op een aantal is Europa zodanig afgebeeld dat het net een platgeslagen insect lijkt, de achterkant van zes van de acht munten zit vol met sp[ikkels (en dat is nota bene de bedoeling).
En dan is er nog een munt (de duurste) waarvan de stempel excentrisch in de munt geslagen is; een slordige koffiemunt zou ik zeggen. Ze zijn gewoon lelijk.


Ardaan Gerritsen, rubriek U, in: De Volkskrant, 22 december 2001

Andere insectenmetaforen in De gekookte kikker:
- insect in het vuur
 
naar boven

The dark horse
beleidsbeïnvloeders | buitenstaanders
De mooiste bijnaam van George Harrison is the Dark Horse. Van oorsprong is een dark horse een outsider bij de paardenraces, later was het voorla de toepassing op een onverwachte winnaar bij politieke verkiezingen. In Harrisons geval geldt de betekenis van een buitenstaander. Ook dit werd de titel van een biografie, Dark Horse: the Life and Art of George Harrison, door Geoffrey Giuliano. De typering was treffend; Harrison had hem toen zelf al gebruikt, als naam voor zijn platenmaatschappij en als titel voor een cd in 1974.

Robert-Henk Zuidinga, George Harrison, 'The Dark Horse.'
NRC Handelsblad, 6 december 2001

Andere paardenmetaforen in De gekookte kikker:
- raspaardjes
- het paard dat de kar trekt
- achterstevoren op een paard
- niet als een blind paard
- paarden africhten
- paarden leren koorddansen
- drie strijdende paarden
- trends zijn net paarden
- de lange paardenrace
en op deze website
- een goed paard
 
naar boven

Muizen en mannen
doelen en werkwijze | sluwe plannen
De sluwste plannen van muizen en mannen lopen vaak verkeerd.
Robert Burns 1759-1796

Uit: Spencer Johnson en Kenneth Blanchard, Wie heeft mijn kaas gepikt? Omgaan met veranderingen zakelijk en privé, Uitg. Business Contact, Amsterdam 2001

Andere muizenmetaforen in De gekookte kikker:
- bergen baren muizen
- de muis roept
 
naar boven

Aangeschoten kraaien
bedrijfsklimaat | rust
Sinds het vertrek van Van Gaal in 1997 werd Ajax nog één keer kampioen - onder leiding van Morton Olsen -, maar na het vertrek van de gebroeders de Boer (naar Barcelona) keerde de rust nooit meer terug in Ajax' spelersgroep. Het kostte Olsen en later ook zijn opvolger Jan Wouters de kop. Spelers fladderden als paradijsvogels naar binnen en verdwenen als aangeschoten kraaien.

Poul Annema, 'Verloren idealen'. In: De Volkskrant, 24 november 2001

Andere kraaienmetaforen in De gekookte kikker:
- een vliegende kraai
- kraaien van zorg en kommer
 
naar boven

Spindoctors 1
beleidsbeïnvloeders | gladstrijkers
Het verschijnsel van de voorlichters die hun bewindslieden verkopen aan de pers vindt oud-premier Piet de Jong nog steeds bedenkelijk. 'Tegenwoordig heb je van die spindoctors , die moeten alles gladstrijken en oppoetsen, lachwekkend vind ik dat.'Toch had hij als eerste premier het middel in handen om dat te verbeteren: hij introduceerde de wekelijkse persconferentie van de minsister-president. 'Maar ik had er een hekel aan mezelf op de borst te slaan voor wat we presteerden.

Jan Hoedeman, 'Zo'n conservatieve kolonel als premier wordt niks'. In: De Volkskrant, 27 november 2001. Naar aanleiding van het verschijnen van de biografie Van buitengaats naar Binnenhof, P.J.S. de Jong, Uitg. SDU Den Haag 2001

Andere spinnenmetaforen in De gekookte kikker:
- de eenzaamheid van een spin
- spinnenwebtaal
- een reuzenspinne in Den Haag
en op deze website
- spinnen
 
naar boven

Spinnen
beleidsbeïnvloeders | activisten
Ik ontmoette een groep Amerikaanse studenten die zich bezighield met multinationals in Birma en die druk op hen uitoefende om dat land te verlaten vanwege de schendingen van de mensenrechten door de zittende regering. In hun persberichten noemen deze activisten zich 'Spinnen'. Een treffend beeld, vond ik, in een tijd waarin een web van mondiaal activisme ontstaat. Juist vanwege hun alomtegenwoordigheid hebben logo's iets weg van een internationale taal die op veel meer plaatsen wordt herkend en begrepen dan Engels. Activisten kunnen zich nu door dit web van logo's als spinnen/spionnen verplaatsen. Door informatie uit te wisselen over arbeidsomstandigheden, lozing van chemisch afval, wreedheid jegens dieren en onethische marketing over de hele wereld.

Uit: Naomi Klein, No Logo, Nederlandse editie, Lemniscaat 2001

Andere spinnenmetaforen in De gekookte kikker:
- de eenzaamheid van een spin
- spinnenwebtaal
- een reuzenspinne in Den Haag
en op deze website
- spindoctors
 
naar boven

Een roedel ezels
besluitvorming | opportunisme
De vergadering, in de Bondsdag over het vertrouwen in bondskanselier Schröder, is spectaculair, ruw, rancuneus, er wordt ouderwets op de man gespeeld. Wat is een woedende volksvertegenwoordiger toch een verfrissende aanblik.
Een gnädige Frau van de Groenen treedt naar voren. De rechterkant van de zaal begeleidt haar tijdens de wandeling naar het katheder al met hoongelach, foei en een hagel schimpscheuten: 'Glaubensabfall, Orakel, Wackler, Abweichler, geschminkt roodkapje, intellectuele liftster, leeggedronken glas water vol gewauwel.'
Met een van minachting bijna ziek gezicht zegt zij: 'Ik ben de taal van de nakomelingen van bierwagenkoetsiers die zich hebben vermenigvuldigd met een roedel van ezels niet machtig. Schieten maar mannen, jullie, die zijn aangeraakt door het dodelijke virus van het blanke opportunisme.

Jan Mulder, 'Leidenschaft', In: De Volkskrant, 17 november 2001

Andere ezelsmetaforen in De gekookte kikker:
- De ideale ezel

naar boven

De olifant, de vlo en sleepcamels
beleidsbeïnvloeders | kleine zelfstandigen
De enige echte zakenprofeet van Engeland, Charles Handy, publiceerde halverwege dit jaar De olifant en de vlo. De olifant is, net als de mammoettanker, in managementkringen een afgesleten metafoor voor het grootbedrijf. De vlo is nieuw. Hij verbeeldt degen die voor zichzelf werkt, de kleine zelfstandige.
Miljoenen westerlingen bouwen tegenwoordig een bestaan op met wat Handy 'portfoliowerk' noemt: een uitzendklus hier, een tijdje freelancen of interimmen daar, en gestaag bijsprokkelen met schrijf-, advies-, of doceerwerk. Als vlooien springen ze van de ene olifant op de andere. Geen wonder dat die logge dieren jeuk krijgen.
The Elephant and the Flea is Handy's rijpste en meest intrigerende boek.Hij toont zich bijgelezen en wakker. Hem ontgaan noch de sleepcamels (jonge, opgefokte weekendslapers) in Silicon Valley, noch het woord dat Japanners hebben voor de overbodige dingen van de consumptiemaatschappij: chindogu.
(Charles Handy, The elephant and the flea, Random House 2001)

Carien Overdijk, 'Wijze goeroe Handy gooit al zijn kaarten op tafel, In: De Volkskrant, 13 november 2001

Andere olifanten-, vlooien- en kamelenmetaforen in De gekookte kikker:
- olifanten klonen
- olifanten met manieren
- olifant ziet vlammen
- een olifant als buur
- als een olifant door de porseleinkast
- de groeitijd van een olifant
- de olifant met zes blinde mannen
- de olifant op het blauwe tonnetje
- olifanten en konijnen
- dansende olifanten
- parende olifanten
- stampende olifanten
- vrijende olifanten
- witte olifanten
- beslissingen nemen op zijn olifants

- reusachtig springende vlooien

- de kameel in de Sahara
- kamelen stelen
- de commissie als een kameel
- verdwenen kamelen
- kamelofanten

naar boven

Dinosaurussen van de haute finance
beleidsbeïnvloeders/heren van stand
Zelfs in het nieuwe België van Guy Verhofstadt blijken door patriottisme gedreven heren van stand nodig om kroonjuwelen, of de overschotten daarvan, voor de natie behouden. De inschakeling van Maurice graaf Lippens (58), voorzitter van Fortis, en Etienne burggraaf Davignon(69), erevoorzitter van de Generale Maatschappij, bij de doorstart van luchtvaartmaatschappij Sabena illustreert dat bepaalde edellieden hun grip op de Belgische economie nog niet kwijt zijn.
De 'dinosaurussen van de haute finance', zoals ze in België steevast worden omschreven, haalden op verzoek van premier Verhofstadt hun indrukwekkende adressenboeken te voorschijn. Waar de regering niet in slaagde, lukte de graven wel. Na een paar dagen bellen was een conglomeraat van banken, bedrijven en lagere overheden gevormd, dat bereid is de beurs te trekken voor 'DAT-plus', een uitbouw van de regionale dochtermaatschappij van Sabena.

Uit: Rob Gollin, 'Belgische adel heeft nog stevige grip op economie', in: De Volkskrant, 10 november 2001

Andere dinosaurussenmetaforen in De gekookte kikker:
- dinosauruslappen
- dino-syndroom

naar boven

De kille kikker spelen
deskundigheid | succesvol trainen
Rob Kerkhoven, succesvolle zwemcoach achter het vlindergoud van Ada Kok in 1968, werkte aan de mentaliteit. 'Ik was te jong om vaderfiguur te zijn. Ik speelde de kille kikker. Ik werkte aan zelfstandig denkende, opererende sportmensen. Anders kunnen ze op grote toernooien niet presteren. Ik had me van het begin van mijn trainersloopbaan geërgerd aan de zwemmers die uithuilden bij hun moeder op de kant'.

Jan Volkers, ' Zwemcoach in rol van 'kille kikker'.' In: De Volkskrant, 8 november 2001

Andere kikkermetaforen in De gekookte kikker:
- de kus van de kikker
- een dode kikker
- de gekookte kikker
- een vermoeide kikker
- een kruiwagen met kikkers
- kikkerkoor

naar boven

Te veel ratten
beleidsbeïnvloeders | onbekwame vriendjes
'Een rouwkaart: een klapwiekende vogel boven zee. 1923-2001. Iedereen gelooft dat dit de uren van de doodstuip van de Belgische luchtvaartmaatschappij Sabena zijn. 'Mismanagement.' 'Wanbeleid.' Roland Bousse, 52 jaar, 31jaar bij Sabena, werkzaam op het ticketoffice: 'Te veel ratten zitten boven. Directeurs. Ze weten niets van de luchtvaart. Naar ons is niet geluisterd.'
Het verwijt valt overal op te tekenen: politici gebruikten Sabena om er hun onbekwame vriendjes te parachuteren.

Rob Gollin, 'Rouwkaart klapwiekende vogel boven zee.' in: De Volkskrant, 7 november 2001

Andere rattenmetaforen in De gekookte kikker:
- rat fucks
- rat race
- ratten en bruine neuzen
- de subtoprat
- de rattenknoop

naar boven

Een mot op de kaars van roem
autonomie | ambities
Na 11 september rees de ster van imam Haselhoef, maar na een uitglijder viel hij in ongenade. De media wekten de indruk dat hij sprak namens de moslims.
Wie is in godsnaam imam Abdul Haselhoef? Een oplichter die zich ten onrechte uitgeeft voor imam? Een eenoog in het land der blinden, die de publiciteit niet schuwt en uiteindelijk struikelt over zijn gebrekkige kennis van de Koran?
'Haselhoef is een autodidact, die als een mot in de kaars van roem is afgevlogen en zijn vleugels heeft verbrand', reageert Y.Hartog, coördinator van de invloedrijke organisatie Islam en Burgerschap. Hij is slachtoffer geworden van zijn ambities en van de hardnekkige, maar verkeerde, neiging van de media om imams tot spreekbuis van de islamgemeenschap te bombarderen.

Janny Groen, "'Ziekenhuis-imampje' onderuit door ambities". in: De Volkskrant, 6 november 2001

naar boven

Een goed paard is nog geen goede ruiter
deskundigheid | ervaring overbrengen
Wie garandeert dat Van Basten ('een parel voor het voetbal en een beschaafd persoon' volgens Ajaxtrainer Adriaanse) een topper is als trainer? 'Een goed paard is nog geen goede ruiter'.
Natuurlijk: hij heeft een schat aan ervaring. Maar is hij stressbestendig? Kan hij een groep boeien, informatie overbrengen, elke dag weer? 'Ik heb dit al tachtig keer verteld', aldus de man die bondscoach Rijkaard eens een beunhaas noemde.

Uit: 'Een parel voor het voetbal is nog geen goede trainer', in: De Volkskrant, 31 oktober 2001

Andere paardenmetaforen in De gekookte kikker:
- raspaardjes
- het paard dat de kar trekt
- achterstevoren op een paard
- niet als een blind paard
- paarden africhten
- paarden leren koorddansen
- drie strijdende paarden
- trends zijn net paarden
- de lange paardenrace

naar boven

Send the pigs in
integraal management | het geheel overzien

'Als bedrijven hun targets niet halen, is de eerste reflex: we gaan nog harder ons best doen. Méér kunstmest, méér controlemechanismen. Ze zijn heel erg gericht op het reduceren van onzekerheid. Terwijl het juist belangrijk is om het héle probleem te overzien. Is het product niet goed? Zijn de klanten ontevreden? Achterhaal de waarheid, de gevoelens bij mensen. Send in the pigs, dat doen we op de boerderij ook. Als we problemen hebben met onkruid dan sturen we de varkens het land op, zodat er een nog grotere puinhoop ontstaat. Dat zorgt voor turbulentie en leidt tot creatievere oplossingen'.

Alan Heeks, Het natuurlijk voordeel, Uitgeverij De Boekerij, Groningen 2001

Andere varkensmetaforen in De gekookte kikker:
- het varken en de Boedha
- een chauvinistisch varken
- het mes in het varken
- hongerig varken
- geslachte varkens
- varkensbuiken


naar boven | terug