autonomie • wat is de matrix voor mij?
Soms vragen mensen mij of mijn gedrevenheid met betrekking tot de ontwikkeling van de matrixmethode samenhangt met mijn verleden. Als ik daarop terugkijk kan ik enige overeenkomsten aangeven tussen mijn behoeften toen en de kenmerken van de matrixmethode nu.
De matrix is voor mij een hulpmiddel om te ordenen, presenteren, plannen, vertellen, integreren, experimenteren, spiegelen, combineren en ontwikkelen.
Tijdens mijn lagereschooltijd kwam ik veel in de textielwinkel van mijn oma. Tenminste, als er niets te voetballen was en ik iets bij wilde verdienen. Mijn oma was nogal een sloddervos. Op de toonbank lag altijd een grote hoop kousen, hemden, broeken, ondergoed, handdoeken enzovoort. Mijn oma ruimde niet graag op. Dat deed ik dan voor haar. Alles sorteren, netjes opvouwen en terugleggen op de goede schap of in de juiste lade. Ze beloonde me met een dubbeltje of ik mocht iets lekkers halen bij de bakker. Volgens mij heb ik in deze periode geleerd te ordenen. In de matrixmethode betekent dat de juiste items in de juiste matrixcellen plaatsen.
Etaleren
Ik sorteerde niet alleen de spullen op de toonbank, maar ook die in de etalage. Jarenlang wilde ik etaleur worden. Soms komt die gedachte weer op als ik met de matrix bezig ben. Ik zie de matrix dan als een etalage van wat een bedrijf allemaal in huis heeft en waar het mee wil pronken.
Plannen
Toen ik op de middelbare school zat, had mijn vader een pluimveemesterij. Aanvankelijk 100 mestkuikens, later 30000. Dat had zo z’n lusten en de lasten, waaronder het schoonmaken van de stallen. Als ik aan die periode terugdenk, dan beleef ik die als de periode waarin ik heb leren plannen. De vraag hoe ik zo snel mogelijk uit die stallen kon komen, was de meest urgente. De snelste methode bleek de stallen in te delen in verschillende stukken en die volgens een bepaalde volgorde af te werken. Nu houd ik met de matrix overzicht op het totaal, stel ik prioriteiten en werk die met gebruik van de juiste hulpmiddelen af.
Vertellen
Ik ben van huis uit gewend dat mijn ouders mij – en mijn twee zussen – altijd informeerden over hoe het met het bedrijf ging. Ze vertelden regelmatig over de vette jaren en over de magere jaren, de ups en downs die ze meemaakten. Openheid en eerlijkheid, inzicht geven, zorgen delen, toekomstperspectieven noemen, nieuwe opties uitproberen waren kenmerkend voor de sfeer waarin ik ben opgegroeid.
Als ik daar nu op terugkijk dan denk ik dat deze elementen ook kenmerkend zijn voor de manier waarop ik de matrixmethode in organisaties gebruik. Als een hulpmiddel om over mijn visies te vertellen en mijn opvattingen uit te leggen.
Integreren
Op de universiteit kom je in aanraking met allerlei theoretische concepten en managementstromingen. Het is moeilijk deze te integreren. Iedereen vertelt met veel verve over zijn stokpaardjes. Met de matrix kan ik aangeven wat de dominante kijkrichting is van zo’n concept of stroming. Vooral in deze tijd, waarin de variatie aan theorieën en managementopvattingen erg groot en divers is en het overzicht op het totaal ontbreekt, blijkt de matrix een onmisbaar hulpmiddel.
Experimenteren
In mijn eerste baan als projectleider van een jongerencentrum in de oostelijke mijnstreek had ik meer behoefte aan actie dan aan theorie. Dit was toen de laatste mijn werd gesloten. Veel werkloosheid en ellende dus. Het jongerencentrum was een rustpunt voor allerlei groepen jongeren. Ze konden er experimenteren met een kleine ideale maatschappij. In een omgeving van doeners was dat ook niet zo vreemd. Actie, daar ging het om. Vandaag iets bedenken, morgen meteen uitvoeren en blijven experimenteren.
Ik moest de gevarieerde wensen van de doelgroepen vertalen in programma’s (technisch), allerlei belangen op elkaar afstemmen (politiek) en rekening houden met de heersende gewoonten (cultureel).
Handelen
Mijn carrière zette ik voort als beleidsadviseur in een buitendienst van een ministerie. Ik adviseerde afdelingen op het ministerie en instellingen in de provincie over het besteden, verkrijgen en aanwenden van subsidiegelden. In deze omgeving werden me strategisch gedrag, netwerken, beleidsbeïnvloeding en het bestaan van ‘eigen belang’ bijgebracht. Tot dan toe identificeerde ik me helemaal met mijn werk. Het woord eigen belang kwam in mijn vocabulaire niet voor. Waarschijnlijk kwam dat door het denken van de jaren zestig waarin het leveren van een bijdrage aan maatschappelijke veranderingen de hoogste prioriteit had. De politieke dimensie van de matrix ervoer ik dagelijks aan den lijve. Mijn denken en handelen werden veelzijdiger.
Combineren
In een volgende baan, als docent, aan een instituut voor post hoger beroepsonderwijs, ontdekte ik allerlei methoden voor het begeleiden van groepen, het bevorderen van participatie, en het communiceren over ontwikkelingen en later het managen van organisaties. In dit instituut heb ik in een denktank-achtige periode mijn belangstelling voor ‘het hoe’ verder kunnen uitbouwen. Met de matrix kan ik allerlei managementmethoden beter combineren.
Ontwikkelen
In deze periode kwam ik ook in aanraking met de matrix, heb het concept uitgeprobeerd en verder ontwikkeld. In workshops voor beleidsontwikkeling gebruik ik de matrix als basis voor het programma. In dit boek tref je hier allerlei voorbeelden van aan. De matrix ondersteunt dan de communicatie tussen de deelnemers. Verder kan ik met de matrix de complexiteit van allerlei thema’s in opleidingen bespreken.
naar boven | terug