autonomie • overleven in organisaties  
Veertig uitspraken over jezelf

Er verandert zoveel in organisaties en in je omgeving dat je er bijna niet aan ontkomt je een of meer vragen over je toekomst te stellen. In de beantwoording van die vragen wil je zoveel mogelijk zaken betrekken zodat je aan je plannen richting kunt geven.
Dan merk je algauw dat de kunst van het overleven een complexe aangelegenheid is. Om er enige grip op te krijgen heb ik een lijst samengesteld van veertig uitspraken. Deze hebben betrekking op aspecten als doelen en werkwijze, taken en bevoegdheden en deskundigheid. Door er een score van 1 tot 5 aan toe te kennen, kom je erachter welke kanten je verder zou kunnen uitdiepen. De score van 1 tot 5 houdt het volgende in:

1: Ja, dat is oké.
2: Dat gaat wel.
3: Dat weet ik niet, zoek ik uit.
4: Nee, dat moet beter.
5: Nee, dat is rampzalig, daar ga ik meteen mee aan de slag.


Bij mij is het zo:

Vier uitspraken over doelen en werkwijze:
1.1 Ik weet wat mijn sterke en zwakke kanten zijn.
1.2 Ik ken mijn kansen.
1.3 Ik heb ideeën over andere mogelijkheden.
1.4 Ik heb middelen om mijn plannen te realiseren.

Vier uitspraken over taken en bevoegdheden:
2.1 Ik ken mijn plaats in de organisatie.
2.2 Ik orden mijn activiteiten goed.
2.3 Ik ken de patronen in mijn werk.
2.4 Ik investeer mijn tijd doelbewust.

Vier uitspraken over deskundigheid:
3.1 Ik beschik over voldoende kennis.
3.2 Ik heb ervaring genoeg.
3.3 Ik ben me bewust van mijn stijl van leren.
3.4 Ik ben voldoende opgeleid.

Vier uitspraken over beleidsbeïnvloeders:
4.1 Ik heb genoeg contacten.
4.2 Ik weet door wie ik word beïnvloed.
4.3 Ik ken mijn sponsors.
4.4 Ik ken de mensen die belang bij mij hebben.

Vier uitspraken over besluitvorming:
5.1 Ik kan flexibel kiezen.
5.2 Ik kan goed omgaan met mijn perspectieven.
5.3 Ik ben in staat om te onderhandelen.
5.4 Ik kan deelnemen aan het krachtenspel.

Vier uitspraken over autonomie:
6.1 Ik droom graag over mijn toekomst.
6.2 Ik ken eigen belangen.
6.3 Ik durf voor mijn eigen wensen uit te komen.
6.4 Ik onderneem graag nieuwe dingen.

Vier uitspraken over het bedrijfsklimaat:
7.1 Ik pas bij de organisatie waar ik werk.
7.2 Ik ben me van mijn uitstraling bewust.
7.3 Ik ken mijn grenzen.
7.4 Ik respecteer normen.

Vier uitspraken over samenwerking:
8.1 Ik werk samen met anderen.
8.2 Ik deel mijn zorgen.
8.3 Ik vraag om feedback op mijn gedrag.
8.4 Ik word door anderen geholpen.

Vier uitspraken over houding:
9.1 Ik heb genoeg energie.
9.2 Ik heb geen last van overmatige stress.
9.3 Ik heb een goede conditie.
9.4 Ik vertoon voldoende inzet.

Vier uitspraken over de integratie van voornoemde thema’s:
10.1 Ik maak overlevingsscenario’s.
10.2 Ik bedenk alternatieven.
10.3 Ik werk plannen uit.
10.4 Ik experimenteer met nieuwe ideeën.

Overleven

De lijst van veertig uitspraken plus de scores geven ongeveer aan hoe bewust je met bepaalde aspecten van overleven omgaat. Je hebt nu de balans opgemaakt en je een voorlopig beeld van je kwaliteiten gevormd. Nu kun je een analyse gaan maken en plannen ontwikkelen voor de aspecten die je wilt aanpakken.

Overleven heeft voor sommigen een negatieve klank. Het verwijst naar het hoofd boven water houden, een struggle for life, naar groeiende concurrentie en het delen van de schaarser wordende koek. Vooral als je buiten het arbeidsproces bent komen te staan, heeft overleven een bittere bijsmaak. Dat geldt eens te meer wanneer je materiële omstandigheden niet florissant zijn. Overleven is dan voortdurend de wind op kop hebben.
Heb je een riante baan, dan is overleven een boeiende aangelegenheid die je relatief gemakkelijk afgaat, door succes lijkt het slechts beter te gaan. Er zijn dan vele voorwaarden aanwezig om een kleurrijke carrière te ontwikkelen; alles gaat van een leien dakje.
Tussen deze twee uitersten zitten vele varianten. Zo vinden sommige mensen buiten het reguliere arbeidsproces nieuwe perspectieven; anderen hebben her en der flexibele arbeidsrelaties. Voor alle gevallen geldt dat je ook een zekere dosis geluk nodig hebt.

Je bent niet de enige die zich afvraagt hoe zijn werk er over een paar jaar uitziet, of er dan nog werk is en wat de kansen dan zullen zijn. Overleven is een actueel thema in de literatuur, de politiek en in organisaties. Ook de pers besteedt er regelmatig aandacht aan. Tegelijkertijd word je van alle kanten gestimuleerd om je bestemming zoveel mogelijk zelf vorm te geven en in de hand te houden. Op een negatieve manier gebeurt dat door de schaarste aan leuke banen, reorganisaties en ontslagen; in positieve zin door allerlei initiatieven, succesverhalen en voorbeelden van zelfstandig ondernemerschap.
Overleven heeft te maken met de wil tot leven, het streven en vermogen om uitdagingen aan te gaan, de mentale instelling je op andere tijden voor te bereiden en daarvoor alle methoden gebruiken die je maar kunt vinden.
Eigenlijk ben je altijd met overleven bezig, maar het gaat om meer dan dat. Het gaat ook om de kwaliteit van het leven. Het gaar erom je leven op een hoger niveau te brengen, in termen van spirituele bezinning, carrière maken, ambities vervullen, kansen benutten, perspectieven zien, energie investeren, sociale ondersteuning en effectief gedrag vertonen.

Uit: 'De negensprong'

 

naar boven | terug