besluitvorming • VMBO-scholen curaçao  

Peter Camp,
VSBO Curaçao, Training Schoolontwikkelingsplannen,

29 december 2006 –16 januari 2007

ONDERWERPEN  en VRAGEN SOP

BELEID
Het richten van de organisatie

Visie

Bedrijfsklimaat

• Waarin wordt jullie visie op onderwijs zichtbaar?

  1. Zijn de medewerkers op de hoogte van de visie en missie van de school?
  2. Voelen medewerkers zich betrokken bij de koers die de school uitstippelt?
  3. Straalt de school wat uit van zijn ambities naar de wijde omgeving?
  4. Heeft de school een herkenbare c.q. onderscheidende huisstijl?[1]

Wat is de identiteit van de school?

  • Vanuit welke visie wil men werken?
  • Op welke maatschappelijke behoeften wil de school inspelen?
  • Hoe sluit die aan bij de historie van de school?
  • Welk type school wil men in de toekomst zijn?
  • Ontmoetingsfunctie scholen/contacten ouders en leerlingen?
  • Ontmoeting verschillende milieus?
  • Internetontmoeting: contact met leerlingen van andere scholen en in het buitenland?

Typering school[2]?

  • Onrustig (inconsistent beleid, weinig controleafspraken, tweespalt ouders-leerkrachten, teleurstelling, moedeloosheid, naar binnen gericht, leerkracht is koning in klas)
  • Slapend (geen vernieuwing, stabiel, tevreden ouders, gemoedelijk, geen ambities, vaak kleine scholen, ongelijke werkbelasting  en betrokkenheid))
  • Sturm und Drang ( consistent beleid, afspraken worden nagekomen, team is eensgezind, mensen zijn betrokken en werken hard, staan voor hun zaak, beleid is gericht op condities, op ouders, invoering van nieuwe methodes en werkvormen, innovatief, charismatisch leiderschap, redelijk nieuwe directie op school)

Hoe wil je het pedagogisch klimaat typeren?

  • Hoe sociaal?
  • Hoe communicatief?
  • Hoe creatief?
  • Hoe vernieuwend?
  • Hoe samenwerkend?
  • Hoe maatschappelijk?
  • Milieuvriendelijk?
  • De kwaliteit van het onderwijs?
  • Basisbehoeften, competenties, zelfstandigheid
  • Nieuwe aanpakken

Hoe betrokken zijn de ouders, leerkrachten, bestuur bij de school?

  • Maken ze zich druk over de school?
  • Nemen ze initiatieven voor verbetering?
  • Trekken ze aan de bel als er iets niet goed gaat?
  • Communicatie en voorlichting?
  • Bij feestavonden/jaarafsluiting/toneel?

Welk beeld hebben buitenstaanders van de school?

  • Waar staat de school?
  • Wat vinden ze van het gebouw?
  • De sfeer?
  • Staat, onderhoud en uitstraling gebouw?
  • Hygiëne?
  • Veiligheid?
  • De verzorging van de materialen?

Sterk/zwak, knelpunten, analyses, oplossingsrichtingen, acties korte, middellange en lange termijn, wie doet wat wanneer?

[1] De vragen zijn ontwikkeld door  E.Uytendaal en L. Rijkschroeff van de KPC-groep  in Den Bosch voor het VWO.
[2] CPS, Onderwijskansen, H. Kooijman e.a, trendstudie SOP, mei 2002

Activiteiten

Doelen en werkwijze

Welke plannen heeft de school met betrekking tot de vernieuwing onderbouw, in het bijzonder ten aanzien van leergebieden?

  1. Welke kernactiviteiten rond onderwijskundige ontwikkeling zijn geformuleerd?
  2. Zijn die in het perspectief van een meerjarenbeleid geplaatst?
  3. Ligt hier een analyse van sterktes/zwaktes en kansen/bedreigingen onder?
  4. Zijn de voorgenomen beleidsintenties ook ‘doorgerekend’?

Wat zijn de kernactiviteiten?

  • Gewenste leerlingresultaten
  • Feitelijke resultaten

Doelgroep

  • Aantal leerlingen
  • Leerlingkenmerken (leeftijdsopbouw, leerlingen met handicap, zieke leerlingen)
  • Voortijdig schoolverlaten
  • Achterstanden:           
    • drop-outs
    • taalachterstand
    • GAPS tussen VSBO-nivo’s/doorstroming
  • Omgevingsfactoren
  • Gedragsproblemen
  • Basisbehoeften
  • Verzuim
  • Aantal klassen
  • Samenstelling klassen

Onderwijsinhoud

  • Taal, geletterdheid en communicatie
  • Wiskunde
  • Mens en maatschappij
  • Mens, natuur en technologie
  • Culturele en artistieke vorming
  • Gezonde levensstijl en bewegingsonderwijs
  • Sociaal emotionele vorming
  • Sectoronderwijs
  • ICT

Didactische materialen/middelen

  • Boeken
  • Inrichting klas
  • Recreatiegelegenheid in en buiten de school
  • Computers/netwerken/digitale borden

Nieuwe werkwijzen

  • Nieuwe- , inspirerende- , coöperatief leren
  • Didactische werkvormen
  • Methoden
  • Materialen

Buitenschoolse activiteiten

Stageplan

Excursies

Werkwijze/dienstverlening

  • Leerlingzorg
  • Behandelplannen en bespreking
  • Leerlingvolgsysteem
  • Gezondheid
  • Voorzieningen
  • Informatie
  • Website

Schoolopzet

  • Groepsgrootte
  • Basisvorming
  • Bovenbouw
  • Niveau 1 binnen het VSBO
  • Plattegrond (locatie onderbouw/bovenbouw/aparte ingangen/speelvoorziening)
  • Veiligheid (omheining/parkeren ouders)

Procedures

  • Aanmelding
  • Overgang
  • Ongelukjes
  • Huiswerk
  • Overblijven
  • School- en vakantietijden
  • Klachtenregeling
  • Protocol ongewenst gedrag
  • Ouderavond

 

Aansluiting:

  • Basisvorming – bovenbouw
  • VSBO – SBO
  • VSBO - HAVO

Bekostiging

  • Ouderbijdrage
  • Inzamelacties
  • Sponsoring
  • Overheid
  • Inzet extra subsidies en projectgelden USONA

Sterk/zwak, knelpunten, analyses, oplossingsrichtingen, acties korte, middellange en lange termijn, wie doet wat wanneer?

Schoolomgeving 

Beleidsbeïnvoeders/-makers

 • Hoe betrek je leerlingen en ouders bij voorgenomen onderwijsvernieuwingen?

  1. Welke rol speelt de directie bij het betrekken van verschillende belangengroepen?
  2. Welke belangengroepen worden er daadwerkelijk betrokken?
  3. Met welke middelen worden ‘klanten’ door de school benaderd?
  4. Worden bepaalde doelgroepen benaderd voor het werven van extra gelden?

Hoe is de relatie met

  • Ouders, verzorgers
  • Oudervereniging
  • Medezeggenschapsraad
  • Bestuur
  • Bovenschoolse directie
  • Buurt- en wijkbewoners
  • Gemeente
  • Jeugdzorg/arts
  • Huisartsen
  • Politie
  • Onderwijsinspecteur
  • Meldpunten
  • Natuureducatie-instituut (CARMABI)
  • Opleidingen
  • Onderwijsondersteuning?
  • Adviseurs?
  • Sponsors?
  • Bedrijven?
  • Vakbonden?

Hoe kan die relatie worden versterkt?
Wie zijn belangrijke actoren?
Structurele contacten en samenwerking?
Wie daarvan zijn voor de school belangrijk?
Met wie zou je het net willen uitbreiden?
Houdt de directie rekening met interne en externe groepen?
Heeft ze daarvoor belangstelling en laat ze die merken?
Informele  netwerken?
Knooppunten informele en formele netwerken: relaties en kruiwagens?
Bekendheid met positie, speelruimte en belangen van belanghebbenden?

Sterk/zwak, knelpunten, analyses, oplossingsrichtingen, acties korte, middellange en lange termijn, wie doet wat wanneer?


ORGANISATIE
Het inrichten van de organisatie

Interne organisatie

Taken en bevoegheden

* Wie stuurt de verandering aan?

  1. Hoe ziet het organogram van de school eruit?
  2. Is er voor de lijnfunctionarissen een functie-/taakomschrijving?
  3. Is er een projectomschrijving beschikbaar?
  4. Is er een beschrijving van werkprocessen en/of besluitvormingsprocedures?

Wie doet wat?

  • Directeur
  • Interne begeleiders
  • Bovenbouw/onderbouwcoördinator
  • Leerkrachten
  • Stagiaires
  • Externen: Jeugdarts
  • Klassenouders/- assistent
  • Schoolcontactpersoon
  • Vertrouwenspersoon
  • Rol ouders

Wat doen de overleggroepen?

  • Directie-overleg
  • Kernteams/Werkgroepen
  • Docententeams
  • Frequentie overleg
  • Projectgroepen

Interne procedures

  • Voorkoming bureaucratie
  • Overmatige regels

Informatiesystemen?

  • Prikborden
  • Krantjes/nieuwsbrieven
  • Internet
  • E-mail

Sterk/zwak, knelpunten, analyses, oplossingsrichtingen, acties korte, middellange en lange termijn, wie doet wat wanneer?

Besluitvorming

* Hoe is jullie beleids- en besluitvorming georganiseerd?

  1. Welke actoren spelen een rol bij de ontwikkeling en vaststelling van beleid?
  2. Welke actoren in de school spelen een rol bij de beoordeling van resultaten?
  3. Welke vormen van overleg zijn er in de school?
  4. Is er ook sprake van ‘onderhandelingen’ tussen bijvoorbeeld directie en geledingen?

Transparantie besluitvormingsprocessen
Inzicht in en toelichting van besluitvormingsprocessen door directie
Tweerichtingsverkeer
Doelmatigheid besluitvorming
Inspraak ouders
Inspraak in en invloed op beleidsontwikkeling leerkrachten
Voorbereiding vergaderingen
Opstelling agenda’s
Controle besluiten
Overleg met belangrijke actoren
Voorbereiding eventuele onderhandelingen
Aanwijzing geschikte personen

Sterk/zwak, knelpunten, analyses, oplossingsrichtingen, acties korte, middellange en lange termijn, wie doet wat wanneer?

Samenwerking

• Hoe zou je de onderlinge samenwerking binnen teams typeren?

  1. Wordt er binnen teams doorgaans gewerkt aan het oplossen van problemen?
  2. Is er sprake van een constructief samenspel binnen de teams?
  3. Is er ruimte voor afstemming van ideeën binnen de teams?
  4. Hoe is de vergaderaanpak binnen de teams?

Interne samenwerkingsprocessen in de school

  • De afstemming tussen onder-, en bovenbouw
  • Teamontwikkeling
  • Onderlinge ondersteuning
  • Informeel overleg
  • Voor elkaar inspringen
  • Samen nieuwe onderwijsmethoden bespreken en verder ontwikkelen
  • Sociale controle
  • Elkaar wijzen op nakomen van afspraken
  • Elkaar inspireren
  • Elkaars bijdragen benoemen en benutten
  • Aandacht en bespreking van verloop groepsprocessen

Samenwerking met belanghebbenden buiten de school?
Met andere scholen
Met buitenstaanders
Met financiers
Met belangstellenden
Met ouders
Met inspectie

Sterk/zwak, knelpunten, analyses, oplossingsrichtingen, acties korte, middellange en lange termijn, wie doet wat wanneer?


PERSONEEL

Het verrichten van de organisatie

Deskundigheid

• Zijn alle medewerkers voldoende toegerust voor hun taken?

  1. Zijn de eisen (competenties) voor bepaalde functies geëxpliciteerd?
  2. Is er een procedure voor de werving en selectie van medewerkers?
  3. Hebben jullie zicht op de kennis en kunde van alle medewerkers?
  4. Is er een actueel functiebouwwerk met passende salariëring aanwezig?

Vaardigheden leerkrachten

  • instructievaardigheid (klassenmanagement, instructie en taakgerichte leertijd, methodisch werken en methodegebruik, instructiemodellen)
  • Pedagogische vaardigheden  I(actief luisteren, alert en attent (responsief), pluimpjes geven en corrigeren, werken met taken)
  • Omgaan met verschillen

Functieomschrijvingen/competenties
Behoefte aan leerkrachten
Toekomstig verloop
Opleiding, bijscholing, intervisie, training, nascholing
Gebruik maken van seniorenexpertise
Werving en selectie leerkrachten, ondersteuners en leidinggevenden
Delegerend vermogen leidinggevenden?
Vervanging
Personeelszorg
Ziekteverzuim
Vakantieregeling
Verlofregeling
Maatregelen voorkoming lesuitval
Deskundigheidsbevordering/opleidingen
Inwerken nieuwe medewerkers
Stagiaires, begeleiding
Salariëring
Bewust belonen (extraatjes)

Sterk/zwak, knelpunten, analyses, oplossingsrichtingen, acties korte, middellange en lange termijn, wie doet wat wanneer?

Autonomie

• Hoeveel eigen ruimte krijgen medewerkers om aan beleidsontwikkeling bij te dragen?

  1. Vinden jullie dat medewerkers voldoende speelruimte hebben in hun dagelijkse werk?
  2. Vind je dat medewerkers in voldoende mate werken vanuit hun persoonlijk perspectief?
  3. Vind je dat ‘status’ een belangrijke rol speelt in de beleving van medewerkers?
  4. In hoeverre speelt het individueel belang van medewerkers een rol in het werk?

Variatie in het werk
Werkomgeving/- omstandigheden
Rekening houden met persoonlijke wensen
Waardering, erkenning en schouderklopjes
Sociale ondersteuning
Loopbaanperspectieven
Zelfstandigheid
Eigen loopbaan/zelfmanagement
Actief gebruik van loopbaan, POP, functioneringsgesprekken
Uitspreken en opkomen voor eigen belangen

Sterk/zwak, knelpunten, analyses, oplossingsrichtingen, acties korte, middellange en lange termijn, wie doet wat wanneer?

Houding

 • Hoe staan medewerkers tegenover onderwijskundige veranderingen?

  1. Zijn er veel medewerkers die beschikken over inventiviteit en creativiteit?
  2. Zijn medewerkers over het algemeen collegiaal naar elkaar toe?
  3. Zijn medewerkers betrouwbaar in de uitvoering van afspraken?
  4. Tonen medewerkers genoeg inzet bij de uitvoering van werkzaamheden?

Aanpassing aan snel veranderende omgeving
Bereidheid om zaken aan te pakken
Verantwoordelijkheidsgevoel
Stress
Enthousiasme in het werk
Afspraken nakomen
Stijl van leidinggeven (coachend, faciliterend, inspirerend, voorbeeldgedrag, betrouwbaar, integer, eerlijk, open, vertrouwen in medewerkers, anderen ruimte geven, feeling voor andere stijlen, kunnen loslaten)

Sterk/zwak, knelpunten, analyses, oplossingsrichtingen, acties korte, middellange en lange termijn, wie doet wat wanneer?

STURING VAN PROCESSEN

• Hoe worden de processen gestuurd?

  1. Wordt de beleidscyclus gevolgd: planning, uitvoering, controle en bijstelling?
  2. Hoe is de aansluiting met de veranderwensen van externe (ouders, overheid)
  3. Hoe wordt ingespeeld op de wensen van de leerkrachten/de professionele behoeften?
  4. Wat is de verhouding tussen het sturen van de harde en de zachte processen (target en peoplemanagement)?

Begeleiding van verandering
Relatie met organisatie-ontwikkeling
Draagvlak voor veranderingen
Interactie met alle belanghebbenden
Voldoende tijd voor verandering
Inspanningen van de verschillende afdelingen
Regelmatig vaststellen of te bereiken doelen zijn bereikt
Belangstelling voor nieuwe ontwikkelingen en veranderingen
Houding ten opzichten van toekomstige veranderingen
Veranderingsenergie

Sterk/zwak, knelpunten, analyses, oplossingsrichtingen, acties korte, middellange en lange termijn, wie doet wat wanneer?

SCENARIO’S ONTWIKKELEN VOOR  DE KORTE, MIDDELLANGE EN LANGE TERMIJN (2007-2011) 

  1. Wat willen we bereiken?
  2. Wat kunnen we?
  3. Welke middelen hebben we?
  4. Wat hebben we extra nodig?
  5. Hoe komen we daar aan?
  6. Wie doet wat?
  7. Welke externen betrekken we bij de beleidsontwikkeling en uitvoering?
  8. Hoe bewaken en ondersteunen we de uitvoering?
Download WORD-document


naar boven | terug